izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Çuqun (rus. чугун) – dəmirin karbonla ərintisindən əldə edilən, polad istehsalında və müxtəlif tökmə məmulatlarının hazırlanmasında geniş istifadə olunan bir materialdır. Yüksək karbon miqdarı (adətən %2-dən çox) çuğunu kövrək, lakin sıxılmaya davamlı edir. Bu xüsusiyyətləri onu müxtəlif sənaye sahələrində, xüsusilə də tökmə texnologiyalarında əvəzolunmaz edir.

Çuqunun əsas xüsusiyyətlərindən biri onun yüksək axıcılığıdır. Bu xüsusiyyət onu mürəkkəb formalı detalların hazırlanmasında əlverişli edir. Ərimə temperaturu nisbətən aşağı olduğu üçün əritmə prosesi daha iqtisadi cəhətdən sərfəlidir. Ancaq kövrək olması səbəbindən çuqun məmulatları güclü zərbələrə və əyilməyə qarşı davamlı deyil. Bu səbəbdən də çuqun məmulatlarının tətbiq sahəsi onun möhkəmlik və kövrəklik xüsusiyyətlərinə görə məhdudlaşıb.

Tarix boyu çuqun müxtəlif məqsədlər üçün istifadə olunmuşdur. Qədim dövrlərdən bəri silahlardan tutmuş, məişət əşyalarına qədər geniş çeşiddə məmulatların istehsalında tətbiq edilib. Sənayenin inkişafı ilə yanaşı, çuqunun istifadə sahəsi daha da genişlənmiş, müasir texnologiyalarda da öz əhəmiyyətini qoruyub saxlamışdır. Avtomobil hissələri, borular, maşın detalları və s. – bunlar çuqunun istifadə olunduğu sahələrin yalnız bir neçəsidir.

Müasir metallurgiyada çuqun əsasən polad istehsalının əsas xammallarından biri kimi istifadə olunur. Polad istehsalı prosesində çuqun təmizlənir və karbon miqdarı azaldılır, bu da daha möhkəm və elastik bir material – poladın əldə olunmasına imkan verir. Beləliklə, çuqun müasir sənayenin əsas təməl daşı olan polad istehsalında mühüm rol oynayır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz