Dərd-qüssəli sözü, Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir sifət olub, dərdli, kədərli, qəmli və üzüntülü mənalarını ehtiva edir. Sadəcə "dərdli" və ya "qəmli" sözlərinin sinonimi olmaqdan kənara çıxaraq, daha çox duyğu və təcrübənin dərinliyini, qüssənin uzunmüddətli və təsirli olduğunu vurğulayır. Beləliklə, "dərd-qüssəli" insan sadəcə kədərli deyil, həm də dərin və uzunmüddətli bir mənfi duyğuya məruz qalmış, ruhen ağırlaşmış bir şəxs kimi təsvir olunur.
Bu sözün istifadəsinə misal olaraq, "dərd-qüssəli gözlər", "dərd-qüssəli bir səs", "dərd-qüssəli bir mahnı" ifadələrini göstərmək olar. Bu ifadələr yalnız kədərli deyil, həm də dərin bir acı, üzüntü və ya məyusluq hissinin ifadəsini daha yaxşı əks etdirir. "Dərd" sözü daha çox daxili, ruhən hiss olunan bir ağrıyı, "qüssə" isə xarici hadisələrlə bağlı kədər və üzüntünü təsvir edir. Onların birləşməsi isə daha dolğun, daha mürəkkəb və daha təsirli bir məna yaradır.
Ədəbiyyatda "dərd-qüssəli" sözü məcazi mənada da istifadə olunur. Məsələn, "dərd-qüssəli bir tarix", "dərd-qüssəli bir dövr" kimi ifadələr keçmişdə baş vermiş acı hadisələri, tragediyaları və ya çətinlikləri təsvir etmək üçün işlədilə bilər. Bu, sözün yalnız insan duyğularını deyil, həm də tarixi hadisələri və sosial vəziyyətləri təsvir etmək imkanı verdiyini göstərir.
Nəticə olaraq, "dərd-qüssəli" sözü sadəcə kədərli olmaqdan daha çox dərin, mürəkkəb və təsirli bir duyğu və ya vəziyyəti ifadə edən zəngin bir leksik vahiddir. Onun istifadəsi yazıda və nitqdə dərinliyi və ifadəliliyi artırır.