Üzüntülü: (sıfat) Kədərli, qəmli, məyus, ruhdan düşmüş, qəlbi sıxılmış vəziyyətdə olan; dərin bir kədər və ya narahatlıq hissi keçirən. Üzüntülü olmaq, üzüntü duymaq, kədərə qərq olmaq kimi ifadələrlə əlaqələndirilir. Bu sıfat, insanın daxili vəziyyətini, emosional halını ifadə edir və fiziki əlamətlərlə də müşayiət oluna bilər (məsələn, solğunluq, susqunluq, göz yaşları). Üzüntülünün səbəbi müxtəlif ola bilər: itki, xəstəlik, uğursuzluq, ədalətsizliyin şahidi olmaq və s. Sözün əsasını "üzüntü" sözü təşkil edir ki, bu da əsasən kədər, qəm, narahatlıq kimi hissləri ifadə edir.
Etimologiya: Sözün kökü türk dillərində geniş yayılmış "üz" felindən götürülmüşdür. "Üzülmək" felinin sıfat formasını təşkil edir. "Üzülmək" isə, əsasən psixoloji olaraq narahat olmaq, kədərlənmək mənasını verir. Bu mənada, "üzüntülü" sözü, sadəcə "üzücü" olmaqdan daha geniş məna kəsb edir. Çünki "üzücü" sözü daha çox bir hadisənin, vəziyyətin insanı üzdüyünü ifadə edərkən, "üzüntülü" sözü daha çox insanın özünü daxilən necə hiss etdiyini ifadə edir.
İstifadə nümunələri:
- Onun üzüntülü baxışları hər şeyi izah edirdi.
- Üzüntülü bir səslə xəbəri çatdırdı.
- Gözlənilməz xəbərdən sonra üzüntülü bir vəziyyətə düşdü.
- Üzüntülü mahnısı hər kəsin qəlbini sıxdı.
- Üzüntülü hava, qaranlıq buludlar, yağış – bütün bunlar onun əhval-ruhiyyəsinə uyğun gəlirdi.
Fərqləndirmə: "Üzüntülü" sözü, "kədərli", "qəmli", "məyus" kimi sözlərlə sinonimdir, lakin onlardan fərqli olaraq, daha çox insanın daxili halını ifadə edir və daha dərin bir məna kəsb edir. "Əzici" və "əzablı" sözləri ilə isə ümumi bir məna nöqtəsi bölüşsə də, "üzüntülü" daha çox psixoloji vəziyyəti ifadə edir, "əzici" və "əzablı" isə fiziki və ya psixoloji təzyiqin səbəb olduğu vəziyyəti ifadə edir.