Dərrakəsiz sifəti, bir insanın düşüncə qabiliyyətinin, anlayış səviyyəsinin zəif və ya tamamilə olmamasını ifadə edir. Bu, sadəcə olaraq "ağılsız" demək deyil; dərrakəsizliyin arxasında daha dərin bir məna yatır. Dərrakə, sadəcə bilmək və ya xatırlamaq deyil, əldə olunan məlumatı analiz etmək, mühakimə yürütmək, səbəb-nəticə əlaqələrini anlamaq qabiliyyətidir. Dərrakəsiz bir insan bu əməliyyatları yerinə yetirə bilmir, ya da çox çətinliklə yerinə yetirir.
Dərrakəsizliyin səbəbləri müxtəlif ola bilər. Bu, zehni gerilikdən, ağıl xəstəliklərindən, ya da sadəcə olaraq düşünmə vərdişlərinin olmamasından irəli gələ bilər. Dərrakəsiz insan ətraf mühitini qavraya bilmir, məsələlərin mahiyyətini dərk etmir və hərəkətlərinin nəticələrini düşünmür. Bu, həm özünə, həm də ətrafındakılara zərər verə biləcək davranışlara səbəb ola bilər. Belə şəxslərin həyatlarında yönləndirməyə, təlimə və dəstəyə ehtiyacları var.
Lüğətdə verilən sinonimlər - şüursuz, düşüncəsiz, anlaqsız, küt - dərrakəsizliyin müxtəlif aspektlərini əks etdirir. Şüursuzluq, şüurun olmamasını, düşüncəsizlik, planlı və məqsədli düşünmənin olmamasını, anlaqsızlıq isə məsələləri dərk etməməyi, kütlük isə zehni qabiliyyətin donukluğunu ifadə edir. Ancaq "dərrakəsiz" sözü bu sinonimlərin hamısını özündə birləşdirərək, daha tam bir təsvir verir.
Misal olaraq, "Dərrakəsiz adam" ifadəsi, sadəcə ağılsız bir insanı deyil, həm də düşüncə qabiliyyəti zəif, ətraf mühitini dərk etməkdə çətinlik çəkən, hərəkətlərinin nəticələrini düşünməyən bir insanı təsvir edir. İmamyarın "Adə, nə dərrakəsizsən, barının nə qədər uz" ifadəsi isə bu sözün həm tənqidi, həm də məzəli kontekstdə necə istifadə oluna biləcəyini göstərir.