Dəzgah (fars. دَسْگاه) sözü, əslində, "quruluş", "sistem", "mekanizim" kimi daha geniş mənaları əhatə edən bir termindir. Ancaq müasir Azərbaycan dilində daha çox mexaniki sistemlərə, xüsusilə müxtəlif materialları emal edən və müxtəlif məhsullar istehsal edən maşınlara aid edilir.
Beləliklə, dəzgah, müxtəlif materialların (ağac, metal, plastik və s.) dəqiq emalı üçün nəzərdə tutulmuş, mexaniki və ya elektromexaniki hissələrdən ibarət mürəkkəb bir sistemdir. Bu sistem, müəyyən əməliyyatların avtomatlaşdırılmış və ya yarım-avtomatlaşdırılmış şəkildə yerinə yetirilməsinə imkan verir. Misal üçün, torna dəzgahı, frez dəzgahı, pres dəzgahı və s. bu qrupa daxildir. Hər bir dəzgah özünəməxsus quruluşa və emal növünə malikdir.
Dəzgah anlayışının tarixi çox qədimdir. Əvvəllər sadə alətlərdən ibarət olan bu sistemlər, texnologiyanın inkişafı ilə daha mürəkkəb və səmərəli hala gəlmişdir. Müasir dəzgahlar kompüterlə idarə oluna bilir, yüksək dəqiqliklə işləyir və çox müxtəlif materialları emal edə bilir. Onlar müasir sənayenin əsasını təşkil edir və müxtəlif sahələrdə, o cümlədən maşınqayırma, mebel istehsalı, tikinti və s. geniş istifadə olunur.
Maraqlı bir məqam odur ki, "dəzgah" sözü yalnız texniki mənada deyil, məcazi mənada da işlədilə bilir. Məsələn, "dövlət dəzgahı", "idarəetmə dəzgahı" kimi ifadələr, müəyyən bir sistemin, quruluşun və ya təşkilatın quruluşunu və işləmə mexanizmini ifadə edir. Bu isə sözün kökünün əsl mənasının – "quruluş", "sistem" – daha aydın şəkildə göstərir.