izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dızıltı sözü Azərbaycan dilində əsasən arıların, həmçinin digər kiçik uçan həşəratların çıxardığı xarakterik səsi ifadə edir. Bu səs, çoxsaylı arıların qanadlarının sürətli hərəkətləri nəticəsində yaranır və “dız-dız” kimi təsvir olunur. Sözün fonetik quruluşu özü də bu səsin təqlididir, yəni onomatopeya yolu ilə əmələ gəlib.

Dızıltı sözü təkcə səsin özü deyil, həm də bu səsin yaratdığı atmosferi, hətta arıların sürüsünün fəaliyyətini ifadə edə bilər. Məsələn, “arıların dızıltısı qulağı dəli edirdi” cümləsində dızıltı sadəcə səs deyil, güclü və narahat edici bir hadisə kimi təsvir olunur. Belə hallarda dızıltı sözü bir çoxluq hissi yaradır, arıların çoxluğunun və fəallığının göstəricisi olur.

Ədəbiyyatda dızıltı sözü tez-tez poetik təsvirlərdə işlədilir və əsərlərə müəyyən bir əhval-ruhiyyə qatır. Yuxarıdakı misalda olduğu kimi, dızıltı səsi təbiətin canlılığı, harmoniyası, hətta təhlükəsi ilə bağlı assosiasiyalar yaradır. Arının dızıltısı həm təhlükəli sancmasını, həm də təbiətin səs-küyünün xoş bir elementini əks etdirə bilər. Sözün kontekstə görə müxtəlif əhval-ruhiyyəli mənaları olması onu daha da maraqlı edir.

Ümumiyyətlə, dızıltı sözü öz sadəliyi və eyni zamanda ifadəliyi ilə seçilir. Onomatopeya olması səbəbindən hər kəs üçün aydın və başa düşüləndir. Lakin ədəbi kontekstə görə mənası genişlənir, daha çox məna və duyğu daşıyır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz