izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dibli sifəti, əşyanın dibi olduğunu, yəni aşağı hissəsinin, alt tərəfinin olduğunu bildirir. Bu söz, əşyanın sadəcə alt hissəsinin mövcudluğunu deyil, həm də həmin alt hissənin müəyyən bir forma və funksiyaya malik olduğunu ifadə edir. Məsələn, "dibli çəllək" ifadəsi, sadəcə alt hissəsinin olması deyil, həm də bu alt hissənin su, taxıl və ya başqa maye və ya bərk maddələrin saxlanmasına imkan verən bir qab kimi funksiyasını vurğulayır.

"Dibli" sözü, yalnız material obyektlər üçün deyil, metaforik mənada da istifadə edilə bilər. Məsələn, "dibli cib" ifadəsi, cibdə kifayət qədər pulun olması, yəni cib "dolu" olması mənasını verə bilər. Bu isə, sözün əşyanın alt hissəsinin deyil, həm də iç hissəsinin dolu olmasına istinad edən genişləndirilmiş bir istifadəsidir.

Dilçilik baxımından "dibli" sözü, "dib" kökünə "-li" şəkilçisinin artırılması ilə əmələ gəlir. "-li" şəkilçisi isə, maliklik və ya keyfiyyət bildirən şəkilçidir. Beləliklə, "dibli" sözü, "dibi olan" mənasını verir. Bu sadə görünən sözün, həm konkret, həm də metaforik mənalarının olması onu daha maraqlı və zəngin edir. Onun istifadəsi, nitqin ifadəliliyinə və aydınlığına müsbət təsir göstərir.

Qeyd etmək lazımdır ki, "dibli" sözü, yalnız Azərbaycan dilində deyil, Türk dillərinin bir çoxunda da eyni kökdən əmələ gəlmiş analoji mənalarda istifadə olunur. Bu da sözün köhnəliyinə və geniş yayılmasına dəlalət edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz