Didilmə: "Didilmək" felindən törəmiş isimdir. Sadəcə olaraq "didilmək"dən törəmə kimi qısaca izah etmək, bu zəngin mənalı sözün əhatə dairəsini əks etdirmir. Didilmə, əsasən bir şeyin parçalanması, dağılması, bütövlüyünün pozulması mənasını verir. Lakin bu parçalanma yalnız fiziki deyil, həm də mənəvi, sosial və hətta metaforik ola bilər.
Fiziki Didilmə: Bu, ən açıq mənasıdır. Bir əşyanın, materialın, toxumanın parçalanması, sınması, dağılması, yəni fiziki bütövlüyünün itirilməsidir. Məsələn, köhnə bir evin didilməsi, parça bir paltarın didilməsi və s. Bu kontekstdə "çatlama", "sınma", "yırılma" kimi sözlərlə sinonim ola bilər, amma didilmə bu prosesin daha geniş miqyaslı və bəzən də tədricən baş verməsini ifadə edə bilər.
Mənəvi Didilmə: Daha maraqlı və çoxşaxəli bir məna daşıyır. Bir insanın mənəvi keyfiyyətlərinin zəifləməsi, etiqadlarının sarsılması, ruhən dağılması kimi başa düşülə bilər. Məsələn, uzun sürən bir xəstəliyin insanın mənəviyyatını didib-dağıtması, ya da ağır bir itkinin insanı didib-sarsıtması. Bu mənada "sarsıntı", "tənəzzül", "yıpranma" sözləri də müəyyən dərəcədə sinonim ola bilər.
Sosial Didilmə: Bu, sosial qurumların, münasibətlərin və ya bir cəmiyyətin bütövlüyünün pozulması deməkdir. Məsələn, bir ailənin didilməsi, bir dövlətin sosial quruluşunun didilməsi. Bu kontekstdə "çürümə", "parçalanma", "dağılma" sözləri daha uyğun gələ bilər.
Metaforik Didilmə: Didilmə sözü ədəbiyyatda və gündəlik danışığımzda metaforik olaraq da istifadə olunur. Məsələn, "ümidlərin didilməsi", "arzu-istəklərin didilməsi" kimi ifadələrdə didilmə, ümidlərin, arzuların pozulması, yersiz çıxması deməkdir. Bu mənada, "sönmə", "məhv olma", "puç olma" kimi sözləri sinonim kimi qəbul etmək olar.
Nəticə olaraq, didilmənin mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, əsasında həmişə bir bütövlüyün pozulması, dağılması, parçalanması fikri dayanır. Bu sözün zəngin məna dünyası onun dilin ifadə qabiliyyətinin təcəssümü kimi qiymətləndirilməyə layiqdir.