izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Diftonqlaşmaq (f. dilç.) - Sözün tərkibindəki saitlərin birləşərək diftonq əmələ gətirməsi prosesi. Yəni, iki sait səsinin bir-birinə yaxın tələffüz olunaraq, tək bir heca əmələ gətirməsi hadisəsidir. Bu zaman saitlərin hər biri öz əsas xüsusiyyətini tam olaraq qoruyub saxlamasa da, bir-birini əks etdirərək yeni bir səs keyfiyyəti yaradırlar. Bu proses, həm dilin fonetik inkişafında, həm də morfoloji dəyişikliklərdə özünü göstərə bilər.

Diftonqlaşma, sözlərin tələffüzünün zamanla dəyişməsini əks etdirən bir fonetik hadisədir. Məlumat üçün, diftonq, bir hecada iki sait səsinin bir-birinə bitişik tələffüz olunması ilə meydana gələn səs birliyidir. Məsələn, Azərbaycan dilindəki "bayır" sözündəki "ay" və ya "qapı" sözündəki "ap" diftonqlardır. Bu saitlər müstəqil olaraq tələffüz olunmur, bir-birinə yaxınlaşaraq yeni bir səs birliyi yaradırlar. Diftonqlaşma prosesi nəticəsində yeni sözlər yaranır və ya mövcud sözlərin tələffüzü dəyişir.

Dilçiliyin fonetika bölməsində geniş araşdırılan diftonqlaşma, müxtəlif dillərin inkişaf tarixini və qarşılıqlı əlaqələrini anlamaq üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır. Müxtəlif dillərdəki diftonqlaşma proseslərinin müqayisəli təhlili, bu dillərin mənşəyi və qohumluğu barədə dəyərli məlumatlar verir. Həmçinin, diftonqlaşma, dilin tarixi inkişafını izləmək üçün əlverişli bir vasitədir. Belə ki, bir dilin əvvəlki mərhələlərində olan sözlərin tələffüzündəki dəyişiklikləri bu proses vasitəsi ilə izləmək mümkündür.

Qısacası, diftonqlaşmaq, sait səslərinin bir-birləri ilə qarışaraq yeni bir səs birliyi - diftonq yaratması prosesidir və bu proses dilin dinamik inkişafının əyani təzahürlərindən biridir. Bu prosesin öyrənilməsi, dilin strukturu və inkişaf qanunauyğunluqlarının daha dərindən anlaşılmasına kömək edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz