izahlı lüğət 2 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dilik: Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında özünə yer tutmuş "dilik" sözü, sadəcə "uzunsov hissə" kimi qısa bir izahla kifayətlənə bilməyəcək qədər çoxşaxəli və maraqlı bir mənaya malikdir. Əvvəlcə, əsas mənası olaraq, hər hansı bir cismin, əşyanın və ya təbii hadisənin uzanan, nazik və nisbətən dar hissəsini ifadə edir. Bu, bir ağacın budağı, bir qayalıq üzərində uzanan qaya parçası, bir çəpərin uzun tərəfi və ya hətta bir geyim parçasının uzanan hissəsi ola bilər. Beləliklə, "dilik" sözü əşyaların formal xüsusiyyətlərini dəqiq şəkildə təsvir etməyə imkan verir.

Lakin, "dilik" sözünün mənası yalnız bu ilə məhdudlaşmır. Köhnə Azərbaycan dilinin lüğətlərində "bəzək" mənasında da rast gəlinir. Bu isə sözün tarixi inkişafını və mənalarının zamanla necə dəyişdiyini göstərir. Ehtimal ki, bəzək əşyalarının uzunsov, incə formaları ilə bağlı olaraq "dilik" sözü bu mənada da işlədilmişdir. Təsəvvür edək ki, uzunsov, incə bir qızıl zəncir, bir gümüş sırğa və ya hətta bir geyimə bəzək kimi toxunan bir ip "dilik" kimi adlandırılırdı. Bu isə sözün mənasına daha geniş bir perspektiv qazandırır.

Ümumilikdə, "dilik" sözü Azərbaycan dilinin ifadəlilik və dəqiqliyini nümayiş etdirən bir nümunədir. Onun həm konkret, həm də məcazi mənaları, tarixi inkişafı və müxtəlif kontekstlərdə istifadə imkanları sözün zənginliyini və dilin mədəni-tarixi fonunu əks etdirir. Müasir dövrdə istifadə tezliyi azalsa da, "dilik" sözü hələ də öz canlılığını qoruyub saxlayır və ədəbi dilin ifadə vasitələrinə öz töhfəsini verir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz