Diş-damaq: Azərbaycan dilinin fonetikasında diş və damağın birgə iştirakı ilə əmələ gələn səsləri təsvir etmək üçün istifadə olunan bir termindir. Sadəcə "dişlərin və damağın vasitəsilə əmələ gələn səs" kimi dar bir izah əvəzinə, daha geniş bir baxış bu terminin əhatə etdiyi səslərin xüsusiyyətlərini açıqlayır. Diş-damaq səsləri dilin damağın ön hissəsinə, dişlərin arxasına toxunması ilə əmələ gəlir.
Diş-damaq səsləri, əsasən, saitlərin tələffüzündə əhəmiyyətli rol oynayır. Bu səslərin xüsusiyyətləri dilin damağa və dişlərə toxunduğu nöqtənin dəqiqliyi, dilin mövqeyi və hava axınının şiddəti ilə müəyyən olunur. Belə ki, dilin damağa yaxınlaşma dərəcəsi və hava axınının gücü fərqli diş-damaq saitlərinin əmələ gəlməsinə səbəb olur. Məlumat üçün qeyd edək ki, bu səslər müxtəlif dillərdə fərqli olaraq tələffüz edilə bilir.
Diş-damaq saitlərinin fonetik təhlili, dilin anatomiyası və səs əmələ gəlmə mexanizmi ilə sıx bağlıdır. Bu səslərin dəqiq tələffüzü dilin müəyyən hissələrinin və hava axınının dəqiq nizamlanması ilə bağlıdır. Səs əmələ gəlmə prosesindəki bu incəliklər, fərqli dillərdə diş-damaq saitlərinin fonetik fərqlənməsinə səbəb olur.
Yekun olaraq, "diş-damaq" termini sadəcə bir səs əmələ gəlmə mexanizmini deyil, dilin anatomiyası və fonetikası ilə əlaqədar kompleks bir prosesi özündə əks etdirir. Bu terminin daha dəqiq başa düşülməsi üçün fonetika sahəsindəki biliklərin əhəmiyyəti böyükdür. Bunu daha maraqlı etmək üçün müxtəlif dillərdəki diş-damaq səslərinin müqayisəli təhlili edilə bilər.