Damaqarxası: Azərbaycan dilinin fonetikasına aid bir termin olub, səsin tələffüz yeri ilə bağlıdır. Sadəcə "damaq arxasında tələffüz edilən" ifadəsindən daha dəqiq və əhatəli şəkildə izah etmək mümkündür. Damaqarxası səslər, dilin arxa hissəsinin yumşaq damağa (velum) toxunması nəticəsində əmələ gəlir. Bu toxunma dərəcəsi və dilin mövqeyindən asılı olaraq müxtəlif səslər əmələ gəlir.
Daha geniş izah etsək, damaqarxası səslər əsasən iki qrupa bölünür: velar və uvular səslər. Velar səslərin tələffüzü zamanı dilin arxa hissəsi yumşaq damağa yaxınlaşır, uvular səslərin tələffüzü zamanı isə dilin arxa hissəsi daha arxaya, uvula adlanan əzələyə doğru hərəkət edir. Azərbaycan dilində əsasən velar səslər geniş yayılıb. Məsələn, "k", "q", "x" hərfləri ilə ifadə olunan səslər velar damaqarxası səslərdir.
Maraqlı bir məqam odur ki, bəzi dillərdə uvular səslər daha çox istifadə olunur, halbuki Azərbaycan dilində bunlar az rast gəlinir. Damaqarxası səslərinin düzgün tələffüzü aydın nitq üçün çox vacibdir. Bu səslərin qarışıq tələffüzü nitqin anlaşılmasına mane ola bilər. Məsələn, "k" və "q" səslərinin qarışdırılması sözlərin mənasının dəyişməsinə səbəb ola bilər. Fonetika elminin əsas məqsədlərindən biri də bu kimi səslərin tədqiqi və düzgün tələffüzünün öyrədilməsidir.