izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Divanələnmək felinin əsas mənası "divanə olmaq", "dəli olmaq"dır. Lüğətlərdəki bu qısa və sadə izah, sözün zəngin emosional və məcazi mənalarını tam əks etdirmir. Divanələnmək sadəcə ağıl balanının pozulması deyil, həm də güclü bir duyğu, ehtiras və ya dərin bir təsir altına düşməyi ifadə edir. Bu, ağılın nəzarətini itirdiyi, duyğuların üstün gəldiyi bir vəziyyətdir.

M.V.Vidadi'nin misalında olduğu kimi, "Könül Məcnun təki divanələnmiş" ifadəsi, aşkın insanı dəli edə biləcək qüvvəsini göstərir. Burada divanələnmək, şiddətli və dərin bir sevgiyə qapılma, tamamilə bu duyğuya təslim olma anlamını daşıyır. Beləliklə, divanələnmək yalnız psixi bir pozğunluq deyil, həm də şiddətli bir duyğu və ya təcrübənin insan üzərindəki güclü təsirini ifadə edən bir metaforadır.

Sözün mənasını daha da genişləndirərək deyə bilərik ki, divanələnmək, həddən artıq həyəcan, qorxu, sevinc və ya başqa güclü duyğuların insanı nəzarətsiz hərəkətlərə, qeyri-adi davranışlara səbəb olmasıdır. Bu vəziyyətdə insan özünü itirər, məntiqi düşüncə qabiliyyətini itirər və duyğularının rəhnəsinə düşər. Əsərlərdə tez-tez rast gəlinən bu ifadə, şair və yazıçıların personajlarının daxili dünyalarını, duyğu və təəssüratlarını daha təsirli şəkildə ifadə etməsinə kömək edir.

Ümumiyyətlə, divanələnmək sözü, sadəcə bir tibbi diaqnoz deyil, həm də ədəbiyyatda obrazlı və emosional bir ifadə vasitəsidir ki, o, insan psixikasının dərinliyini, duyğuların qüdrətini və insanın bu güclər qarşısında özünü necə itirə biləcəyini əks etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz