izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Doğrultmaq felinin əsas mənası, bir şeyin gözləntilərə, verilmiş ada, etibara və ya göstərilən keyfiyyətə uyğun olduğunu sübut etmək, gerçəkləşdirməkdir. Bu, sadəcə bir iddianı təsdiq etməkdən daha çox, həmin iddianın əsasını möhkəmləndirmək, həqiqəti göstərmək deməkdir. Məsələn, bir şagirdin uzun müddət davam edən səyləri, nəhayət, yüksək qiymətlər əldə etməsi ilə özünü doğruldur. Burada "doğrultmaq" yalnız yüksək qiymətlər əldə etməyi deyil, bu qiymətlərin əvvəlki səylərin məntiqi nəticəsi olmasını, şagirdin bacarığının sübutunu əks etdirməsini bildirir.

Doğrultmaq həm də bir fərziyyənin, bir planın və ya bir proqnozlaşdırmanın gerçəkləşməsi, doğru çıxması mənasında da istifadə oluna bilər. Mühəndislərin uzun illər boyu apardıqları tədqiqatlar nəticəsində hazırladıqları layihənin uğurlu olması, onların fərziyyələrini və səylərini doğruldur. Bu halda "doğrultmaq" yalnız layihənin tamamlanmasını deyil, həm də onun əvvəlcədən irəli sürülmüş əsaslara uyğun olmasını ifadə edir.

Daha geniş mənada, "doğrultmaq" bir şeyin ədalətli, düzgün və ya məqsədəuyğun olduğunu göstərmək, haqlı çıxarmaq mənasını da daşıyır. Məsələn, uzun müddət davam edən bir mübahisədə haqlı çıxmaq, öz mövqeyini doğrultmaq deməkdir. Bu mənada, "doğrultmaq" fikrin, əməlin və ya mövqeyin əsasını möhkəmləndirmək, onun düzgünlüyünü və ya məqsədəuyğunluğunu sübut etmək deməkdir. Beləliklə, "doğrultmaq" sadəcə bir hadisənin baş verməsini deyil, həm də onun arxasındakı səbəblərin, əsasların və ya prinsiplərin haqlılığını, düzgünlüyünü ifadə edir.

Ümumiyyətlə, "doğrultmaq" felinin mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, əsas mahiyyət həmişə bir şeyin gözləntilərə, iddialara və ya əsaslara uyğunluğunu sübut etmək, gerçəkləşdirməkdir. Bu, sadəcə bir həqiqəti təsdiq etməkdən daha çox, həmin həqiqətin əsasını, dəlilini və ya məntiqini ortaya qoymaq deməkdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz