izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dölləndirilmək (məch. biol.): Bu termin biologiya sahəsində, xüsusilə reproduktiv biologiya və embriologiya kontekstində istifadə olunur. Dölləndirilmə, sadəcə olaraq rüşeymin əmələ gəlməsi demək deyil, daha çox mürəkkəb bir prosesi əhatə edir. Əslində, iki haploid cinsiyyət hüceyrəsinin (spermatozoa və yumurta hüceyrəsi) birləşərək diploid bir zigot (rüşeymin ilk mərhələsi) əmələ gətirməsidir. Bu birləşmə, genetik materialın valideynlərdən nəslə ötürülməsinin əsasını qoyur və yeni bir fərdin inkişafının başlanğıc nöqtəsini təşkil edir.

Proses mayalanma, yəni fertilization olaraq da adlandırılır. Dölləndirilmənin baş verməsi üçün bir sıra şərtlər tələb olunur. Bunlara yumurta hüceyrəsinin yetişməsi, spermanın yumurtaya çatması və yumurta hüceyrəsinin səthindəki xüsusi reseptorlarla spermanın qarşılıqlı təsiri daxildir. Bu qarşılıqlı təsir, spermanın yumurta hüceyrəsinin membranını deşməsinə və öz genetik materialını yumurta hüceyrəsinin nüvəsinə daxil etməsinə imkan verir. Bundan sonra, yumurta hüceyrəsi digər spermaların daxil olmasını qarşısını almaq üçün öz səthini dəyişir.

Dölləndirilmə, yalnız insanlarda və heyvanlarda deyil, bitkilərdə də baş verir, lakin prosesin detalları fərqlənir. Bitkilərdə tozlanma və mayalanma fərqli hadisələrdir, tozlanma yalnız polenin dişi orqana çatması deməkdir, mayalanma isə polenin yumurta hüceyrəsini dölləndirməsidir. Dölləndirilmənin uğurlu olması bir çox amillərdən, o cümlədən genetik uyğunluqdan, ətraf mühitin şəraitindən və sağlamlıqdan asılıdır.

Qısacası, "döllandırılmaq" termini, həyatın davamlılığını təmin edən, genetik informasiyanın bir nəsildən digərinə ötürülməsini təmin edən, mürəkkəb və həyati əhəmiyyətli bir bioloji prosesi ifadə edir. Bu prosesin incəliklərinin öyrənilməsi reproduktiv sağlamlıq, genetik mühəndislik və kənd təsərrüfatı kimi sahələrdə mühüm tətbiqlərə malikdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz