Durmadan zərfi, hərəkət və ya hadisənin fasiləsiz, dayanmadan, arası kəsilmədən davam etdiyini bildirir. Bu, sadəcə "dayanmadan" mənasından daha geniş bir məcazı əhatə edir. "Durmadan" sözü, hərəkətin sürətinə də işarə edə bilər; hərəkət intensiv, davamlı və şiddətlidir.
Məsələn, "Yağış durmadan yağır" cümləsində, yağışın yalnız dayanmadan yağması deyil, həm də yağışın intensivliyi, fasiləsizliyi vurğulanır. Sadəcə "yağış dayanmadan yağır" desək, yağışın ara-sıra zəifləmə ehtimalı qalır. Ancaq "durmadan" sözü bu ehtimalı aradan qaldırır.
"Durmadan danışır" ifadəsi də şəxsin danışmasının fasiləsiz, ara vermədən və bəlkə də çoxlu sözlə davam etdiyini göstərir. Bu, həm də danışanın söhbətə olan marağının və ya həyəcanının ifadəsidir. Sözün mənası, danışanın sözlərinin necə olduğunu da müəyyənləşdirir: axıcı, fasiləsiz, coşqun.
"Biliyinizi durmadan artırın!" nida cümləsində isə "durmadan" sözü, biliyin artırılmasının davamlı və sistemli olmasını, fasiləsiz səy göstərilməsini tələb edir. Bu, sadəcə biliyin artması üçün çalışılmasının deyil, bu çalışmanın davamlı, inadkar və əzmkar olmasının vacibliyini vurğulayır.
Ədəbiyyatda "durmadan" sözü, həmçinin hadisələrin sürətli inkişafını, hərəkətin intensivliyini və ardıcıllığını göstərmək üçün işlədilə bilər. Mifik hekayələrdə, nağıllarda və ya epik əsərlərdə "durmadan" sözü vasitəsilə hadisələrin sürətinə və intensivliyinə xüsusi vurğu edilə bilər. Məsələn, "Əsir durmadan birbaşa..." cümləsində əsirin hərəkətinin şiddətli və dayanmadan olduğu, fasilə vermədən davam etdiyi nəzərdə tutulur.