Durulmaq felinin əsas mənası mayenin bulanıqlığının aradan qalxması, saflaşması, təmizlənməsi deməkdir. Buludlu hava durulduğu kimi, çalxalanmış su da durula bilər. Bu prosesdə mayenin içərisindəki çöküntülər dibinə çökərək, mayenin özü isə şəffaf və aydın bir hala gəlir. Misal üçün, çamurlu suya zəy qatanda durulma hadisəsi baş verir. Zəyin hissəcikləri çamuru özünə bağlayaraq çökdürür və su durulur.
Lakin durulmaq sözünün mənası yalnız fiziki hadisələrlə məhdudlaşmır. Metaforik mənada da istifadə oluna bilər. Məsələn, "fikirləri duruldu" ifadəsi bir insanın əvvəlki qarışıq, qeyri-müəyyən düşüncələrinin aydınlaşmasını, dəqiqləşməsini bildirir. Əvvəlki qarışıqlıq və çaşqınlıq yerini aydınlığa və dəqiqliyə buraxır. Bu mənada durulmaq, insanın daxili dünyasında baş verən bir təmizlənmə, səlisləşmə prosesini ifadə edir.
Həmçinin, "vəziyyət duruldu" deyəndə, bir əvvəlki qarışıq, gərgin, problemlə dolu vəziyyətin sakitləşməsini, nəzarət altına alınmasını ifadə edirik. Yəni durulmaq, həm fiziki, həm də mənəvi aləmdə qarışıqlığın aradan qalxmasını, təmizlənməni və nizamın bərqərar olmasını bildirən çoxşaxəli bir anlayışdır.
Tarixi mənbələrə əsasən, "Araz buruldu, getdi; Suyu duruldu, getdi" misalındakı kimi, durulmaq felinin təbiətdəki prosesləri təsvir etməkdə uzun illərdir istifadə olunduğunu görürük. Bu isə sözün köklərinin dərinliyindən və dilin zənginliyindən xəbər verir. Durulmaq, sadəcə bir fel deyil, həm də təbiətin və insanın daxili aləminin dəyişikliklərini əks etdirən ifadəli bir söz quruluşudur.