izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Gəbərmək – Azərbaycan dilində, əsasən heyvanların ölümünü ifadə edən bir feldir. Lüğətlərdə sadəcə "ölmək (adətən heyvanlar haqqında)" şəklində izah olunsa da, bu sözün daha zərif, daha çox kontekstdən asılı mənaları da vardır.

Gəbərmək, sadəcə "ölmək"dən fərqli olaraq, ölüm prosesinin sürətini və səbəbini də müəyyən dərəcədə ifadə edə bilir. Məsələn, birdən-birə, gözlənilmədən baş verən ölüm, xəstəlik və ya ağır bir zədə səbəbindən baş verən ölüm üçün istifadə edilə bilər. "Qoyun gəbərdi" deyərkən, qoyun əvvəl xəstələnmiş, və ya bir zədə almış və nəticədə ölmüş ola bilər. Bu, sadəcə "qoyun öldü" ifadəsindən daha çox məlumat verir.

Həmçinin, gəbərmək sözü, ölümün bir qədər də "səssizcə", "görünməz bir şəkildə" baş verdiyini ifadə edə bilər. "İnək gəbərdi" deyəndə, heyvanın əvvəlki sağlamlığı, ölümün sürəti və ya səbəbi bəzən önəmli olmaya bilər. Əsas məqam, heyvanın artıq olmadığıdır.

Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” əsərindəki kimi, məcazi mənada da istifadə oluna bilər. Yəni, bir işin, bir layihənin, və ya bir ümidin "gəbərməsi" onun tamamilə iflasa uğramasını, əhəmiyyətini itirməsini ifadə edə bilər. Bu isə sözün məna dairəsini daha da genişləndirir.

Beləliklə, gəbərmək sadə bir ölüm ifadəsi deyil, daha çox kontekstdən asılı olaraq fərqli mənalar daşıyan rəngarəng bir sözdür. Heyvanların ölümünü ifadə edərkən istifadə edilən bu söz, Azərbaycan dilinin zənginliyinə əlavə bir nümunədir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz