izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Gəc (fars. گچ‎ - gec) Azərbaycan memarlığında əsrlər boyu istifadə olunan, al-sarımtıl rəngdə bir tikinti materialıdır. Əslində, sadəcə gillə gipsin qarışığından hazırlanan bir suvaq deyil, daha mürəkkəb bir kompozisiyadır. Onun tərkibində gipsin miqdarı və keyfiyyəti, eləcə də gillə qarışdırma texnologiyası son nəticənin möhkəmliyini, rəngini və su keçirməzliyini müəyyənləşdirir. Müxtəlif bölgələrdə və müxtəlif dövrlərdə gəcin tərkibi və hazırlanması üsulları bir-birindən fərqlənə bilərdi.

Gəcin hazırlanması üçün istifadə olunan gil, ərazinin torpaq xüsusiyyətlərindən asılı olaraq müxtəlif mineraloji tərkibə malik ola bilər. Bu da gəcin rəngini, möhkəmliyini və digər xüsusiyyətlərini dəyişir. Yüksək keyfiyyətli gəc, uzun illər davam edən möhkəm və davamlı suvaqlar yaratmaq üçün istifadə olunurdu. Tarixi abidələrdə müşahidə olunan gəc suvaqlarının əksəriyyəti buna dəlalət edir.

Gəcin istifadəsi yalnız suvaqlarla məhdudlaşmır. O, həmçinin bəzək əşyalarının, heykəltəraşlıq işlərinin və hətta bəzi tikinti elementlərinin hazırlanmasında da geniş tətbiq olunmuşdur. Gəcin plastikliyi və işlənmə asanlığı onu bu məqsədlər üçün ideal material edirdi. Gəcdən hazırlanan bədii əsərlərin bir çoxu günümüzə qədər gəlib çatmış və Azərbaycanın zəngin mədəni irsinin bir hissəsini təşkil edir.

Qısacası, "gəc" sözü sadə bir suvaq materialını deyil, Azərbaycanın inşaat və sənət tarixində mühüm rol oynamış, zəngin texnologiya və sənətkarlıq ənənələri ilə bağlı bir mədəni fenomeni ifadə edir. Bu maddənin tərkibinin dəqiqliklə müəyyənləşdirilməsi və istifadə texnikasının öyrənilməsi Azərbaycan memarlığının inkişaf tarixinin daha dəqiq anlaşıla bilməsi üçün əhəmiyyətlidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz