izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Gərdək (etnoqrafik termin): Azərbaycanın ənənəvi toy mərasimlərində, oğlan evində gəlin üçün xüsusi olaraq ayrılmış və adətən pərdə və ya digər bəzək əşyaları ilə gözə görünməyən şəkildə, həmçinin qonaqlardan təcrid edilmiş bir sahədir. Bu yer, gəlinin toy mərasiminin müəyyən mərhələlərində – əsasən toy gecəsinin əvvəlində və ya qonaqların gəlməsindən əvvəl – tənhalığa, istirahətə və özünə gəlməyə ehtiyac duyduğu müddət ərzində onun üçün sığınacaq rolunu oynayırdı.

Gərdəyin həm fiziki, həm də simvolik bir mənası vardır. Fiziki olaraq, gərdək gəlinin özünü qonaqlardan və qarışıqlıqdan qoruması, özünə gəlməsi üçün təcrid edilmiş, sakit bir məkandır. Simvolik olaraq isə gərdək gəlinin yeni həyat mərhələsinə, yeni ailəsinə hazırlaşmasının, qızlıq həyatından ayrılıb qadınlığa keçidinin simvoludur. Pərdənin arxasında qalmaq, həmçinin gəlinin təmizliyinin və qorunmasının metaforik təsviridir.

Gərdəyin bəzədilməsi və yerləşdirilməsi regiondan regiona fərqlənsə də, əsas məqsəd həmişə gəlinin rahatlığı və təhlükəsizliyini təmin etmək olub. Bəzən gərdək xüsusi olaraq hazırlanmış bir çadır və ya otaq hissəsi, bəzən isə sadəcə pərdələrlə ayrılmış bir künc ola bilirdi. Gəlinin gərdəkdə oturmaq ənənəsi, onun yeni həyatına, yeni ailəsinə qədəm qoymasının bir mərhələsi kimi dəyərləndirilirdi.

“[Gəlini] otağa aparıb gərdək dalında oturdurlar, ürəyin tıp-tıp döy…” misalında olduğu kimi, gərdək həm də gəlinin həyəcanını, yeni həyata başlamaq qarşısında duyduğu qorxu və sevincini ifadə edən bir məkandır. Bu yer, gəlinin özünün və yaxınlarının xatirəsində əbədi qalan, toyun emosional təsirini gücləndirən və xüsusi bir əhəmiyyət kəsb edən bir yer olaraq qalır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz