izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Gərdi sözü Azərbaycan dilində əsasən "ləkə, iz" mənasında işlənir və ümumiyyətlə, maye və ya digər maddələrin səthdə buraxdığı izlər üçün istifadə olunur. "Soğan gərdisi" ifadəsi ilə isə soğanın kəsildikdən sonra bıçaqda və ya əllərdə qalan izə işarə edilir. Bu iz, soğanın şirəsindən və özəl maddələrindən ibarət olub, adətən sarımtıl və ya açıq yaşıl rəngdə olur. Soğan gərdisinin yaranmasının səbəbi soğanın hüceyrələrindəki tiyosulfatlar və digər birləşmələrin kəsilmə zamanı hava ilə təmasda oksidləşməsidir.

Lakin "gərdi" sözünün mənası yalnız soğanla məhdudlaşmır. Daha geniş mənada, istənilən maddənin səthdə buraxdığı qalıcı və ya müvəqqəti izlərə "gərdi" demək olar. Məsələn, yağ ləkəsi, boya ləkəsi, barmaq izi və s. "Gərdi" sözünün kökü və etimologiyası barədə dəqiq məlumat olmasa da, səthin üzərindəki qeyri-bərabərliyi, dəyişikliyi ifadə etməsi ehtimal olunur. Belə ki, bu sözün fonetik quruluşu da bir şeyin səthə yapışmasını, qalmasını ifadə edə bilər.

Maraqlı bir məqam da odur ki, "gərdi" sözü bəzən daha poetik və ifadəli mənalarda da işlənə bilər. Məsələn, bir hadisənin, bir anın qoyduğu iz, təsir kimi metaforik mənalarda da istifadə olunması mümkündür. Bu isə sözün sadə lüğəvi mənasından daha geniş bir semantik sahəyə malik olduğunu göstərir.

Qısaca, "gərdi" sözünün mənasını yalnız "ləkə" kimi yox, daha geniş mənada "iz, əlamət, qalıq" kimi də dərk etmək lazımdır. Bu sözün gündəlik həyatımızda istifadəsi, onun zəngin məna çalarlarına işarə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz