Gəz (kəmiyyət ədədi): Azərbaycan dilində "gəz" sözü, əsasən köhnə ədəbiyyatımızda rast gəlinən bir kəmiyyət ədədidir. Müasir Azərbaycan dilində istifadə olunma tezliyi az olsa da, "dəfə", "kərə" mənalarında işlənir və bir şeyin təkrar sayını bildirir. Yəni, hansısa hadisənin, hərəkətin və ya əşyanın neçə dəfə baş verdiyini, təkrarlandığını göstərir. "Bir gəz", "iki gəz", "on gəz" kimi ifadələrdə olduğu kimi, konkret bir sayı ifadə edir.
Füzuli misalında olduğu kimi, "Min can olaydı kaş məni-dilşikəstədə; Ta hər birilə bir gəz olaydım fədasına" beytində "gəz" sözü "dəfə" mənasında işlənir. Şair, min canı olsaydı, hər bir canını sevgilisi üçün fəda etmək istədiyini ifadə edir. Burada "bir gəz" "bir dəfə" mənasındadır. Bu, "gəz" sözünün poetik ifadədə, təkrarı vurğulamaq üçün necə incə və təsirli istifadə olunmasının gözəl bir nümunəsidir.
Maraqlıdır ki, "gəz" sözünün bu mənası, türk dillərinin bir çoxunda mövcud olsa da, müasir Azərbaycan dilində əsasən klassik əsərlərdə qorunub saxlanılmışdır. Bu da sözün tarixi köklərinin dərinliyindən və ədəbiyyatımızdakı əhəmiyyətindən xəbər verir. "Gəz" sözünün istifadə sahəsi məhdud olsa da, ədəbi dilin zənginliyini və ifadə imkanlarını genişləndirən nadir sözlərdəndir.
Qısacası, "gəz" sözü, sayı bildirən köhnə bir kəmiyyət ədədi olub, "dəfə", "kərə" mənalarında işlənir və əsasən klassik ədəbiyyatda rast gəlinir. Onun poetik istifadəsindəki incəlik isə dil zənginliyinin gözəl bir nümunəsini təşkil edir.