Gillətmə (gillətmək1 felindən törəmə) sözü Azərbaycan dilində bir neçə mənada işlənir. Ən geniş mənası, bir şeyi qəflətən, gözlənilmədən və ya gizlicə vurmaq, sıxmaq, çəkmək, dartmaq kimi fiziki təsirlərə məruz qoymaqdır. Bu təsir nəticəsində həmin şeydə kəskin ağrı, sarsıntı və ya deformasiya yaranır. Misal üçün, "birdən-birə əlini gillətməsi onu ağrıdan saldı" ifadəsində gillətmə hərəkətinin sürətliliyi və gözlənilməzliyi vurğulanır.
Ancaq gillətmə yalnız fiziki bir hərəkət deyil, həm də məcazi mənada istifadə oluna bilir. Məsələn, bir işin, layihənin və ya planın birdən-birə, gözlənilmədən pozulması, yarımçıq qalması, tamamilə dəyişdirilməsi və ya ləğv olunması da gillətmə kimi ifadə oluna bilər. "Layihənin icrası maliyyə problemləri üzündən gilləndirildi" cümlesində gillətmə layihənin sudan çıxarılması, kəskin və gözlənilməz bir şəkildə dayandırılması mənasını verir.
Gillətmənin həmçinin, birinin özünü qəflətən pis hiss etməsi, ruh halının birdən dəyişməsi, kəskin narahatlıq keçirməsi mənalarında da işlədilməsi müşahidə olunur. Bu mənada "qorxudan gilləndi" ifadəsi insanın birdən-birə qorxu hissi ilə tutulmasını, ruh halının qəflətən dəyişməsini ifadə edir. Bu isə gillətmənin yalnız fiziki deyil, həm də psixoloji təsiri vurğulayır.
Beləliklə, gillətmə sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir. Lakin əsasında qəflətənlik, gözlənilməzlik və kəskinlik kimi ümumi xüsusiyyətlər dayanır. Həm fiziki hərəkətləri, həm də hadisələri, həm də psixoloji vəziyyətləri təsvir etmək üçün istifadə olunan bu çoxmənalı söz Azərbaycan dilinin zənginliyinə əyani nümunədir.