Girvənkə (köhnə Azərbaycan ağırlıq ölçüsü) – tarixi Azərbaycan ölçü vahidi olub, təxminən 400 qrama bərabər idi. Bu ölçü vahidi əsasən qida məhsullarının, xüsusilə də yağ və sair maye məhsulların ölçülməsində istifadə olunurdu. "İki girvənkə yağ" ifadəsi, məsələn, 800 qram yağ deməkdir. Girvənkənin dəqiq qiyməti regiondan asılı olaraq kiçik fərqlər göstərə bilərdi, lakin ümumi qəbul edilmiş standart təxminən 400 qram idi.
Maraqlıdır ki, girvənkənin istifadəsi yalnız ticarətlə məhdudlaşmırdı. Həmçinin ev təsərrüfatlarında, mətbəxlərdə də geniş yayılmışdı. Qədim reseptlərdə və ya həmin dövrə aid mətnlərdə maddələrin miqdarını göstərmək üçün tez-tez girvənkə vahidindən istifadə olunurdu. Bu, həmin dövrün məişət və iqtisadi həyatını daha yaxından anlamaq üçün mühüm bir göstəricidir.
Gətirilən nümunədəki (“Girvənkəsi bir manata alınan çay burada manat yarıma göydə gedir…”) sitat, girvənkənin həmin dövrdə qiymət müqayisəsi üçün bir vahid kimi istifadə olunduğunu göstərir. Yəni, müəyyən bir miqdarda çayı (bir girvənkə) bir manata almaq mümkün idisə, başqa bir yerdə eyni miqdar çay manat yarımına satılırdı. Bu isə həm qiymətlərin dəyişməsini, həm də ticarət fəaliyyətində girvənkənin əhəmiyyətini vurğulayır.
Beləliklə, girvənkə sadəcə bir ağırlıq ölçüsü deyil, həm də həmin dövrün iqtisadi və mədəni tarixini anlamaq üçün vacib bir tarixi məlumatdır. Onun istifadəsinin genişliyi və mətnlərdə rast gəlinmə tezliyi, tarixi araşdırmalar üçün dəyərli bir mənbə olduğunu göstərir.