Gömrük termini, bir ölkənin sərhədlərindən malların idxal və ya ixrac edilməsi zamanı dövlət tərəfindən tətbiq olunan vergi sistemini ifadə edir. Bu, sadəcə bir rüsumdan daha çox, mürəkkəb bir prosesin və inzibati quruluşun adını daşıyır. Gömrük yalnız maliyyə məqsədləri üçün deyil, həm də ölkənin iqtisadi, sosial və təhlükəsizlik siyasətinin ayrılmaz hissəsidir.
Gömrük rüsumları, idxal olunan malların qiymətinə əlavə olunaraq dövlət büdcəsinə gəlir gətirir. Bu gəlirlər ictimai xidmətlərin maliyyələşdirilməsində, infrastrukturun inkişafında və digər dövlət proqramlarında istifadə olunur. Lakin gömrük rüsumlarının əsas məqsədi yalnız gəlir əldə etmək deyil, eyni zamanda yerli istehsalçıları qorumaq, haqsız rəqabəti aradan qaldırmaq və idxal olunan malların miqdarını tənzimləməkdir. Beləliklə, gömrük rüsumlarının həcmi və tətbiq olunma qaydaları ölkənin iqtisadi siyasətindən çox asılıdır.
Gömrük prosesi yalnız vergi toplamaqla məhdudlaşmır. Gömrük orqanları, həmçinin qadağan olunmuş və ya məhdudlaşdırılmış malların ölkəyə daxil olmasının və ya ölkədən çıxmasının qarşısını almaq, qanunsuz ticarətlə mübarizə aparmaq, intellektual mülkiyyət hüquqlarını qorumaq və bioloji təhlükəsizlik tədbirlərini həyata keçirmək kimi vacib funksiyaları da yerinə yetirir. Yəni, gömrük postları sadəcə vergi yığım məntəqələri deyil, həm də ölkənin sərhədlərinin qorunması və təhlükəsizliyi üçün strateji əhəmiyyət kəsb edən qurumlarıdır.
Tarix boyu gömrük sistemləri daim inkişaf edərək, qlobal ticarət axınlarına və texnoloji yeniliklərə uyğunlaşmışdır. Müasir gömrük idarələri, elektron sistemlər və müxtəlif texnologiyalar vasitəsilə prosesləri sürətləndirərək, səmərəliliyi artırır və korrupsiyanın qarşısını alırlar. Gömrük nəzarəti daha da gücləndikcə, qanunsuz fəaliyyətlərin aşkarlanması və qarşısının alınması daha effektiv olur.