Gömrükxana, dövlətin sərhədlərində yerləşən və ölkəyə idxal olunan və ölkədən ixrac edilən malların, əşyaların və ya digər əmtəələrin yoxlanılması, gömrük rüsumlarının (vergilərinin) toplanması və gömrük qanunvericiliyinin tətbiqi ilə məşğul olan rəsmi dövlət qurumudur. Bu qurum, beynəlxalq ticarətin qanuni və təhlükəsiz şəkildə aparılmasının təmin edilməsində mühüm rol oynayır.
Gömrükxanaların əsas vəzifələri arasında malların təsnifatı, dəyərləndirilməsi və mənşəinin təyini, idxal və ixrac rüsumlarının hesablanması və yığılması, qadağan olunmuş və ya məhdudlaşdırılmış malların aşkarlanması və müsadirə edilməsi, gömrük qanunvericiliyinin pozulması hallarına nəzarət və cinayətkarlığa qarşı mübarizə yer alır. Bununla yanaşı, gömrükxanalar ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinin qorunmasında da mühüm rol oynayaraq, qanunsuz ticarətin qarşısını alır və milli iqtisadiyyata gəlir gətirir.
Tarixən gömrükxanaların fəaliyyəti sadəcə vergi yığımı ilə məhdudlaşsa da, müasir dövrdə onların funksiyaları xeyli genişlənib. Texnoloji inkişaflar sayəsində, gömrükxanalar müasir texnologiyalardan istifadə edərək, malların yoxlanılması prosesini sürətləndirir və daha effektiv edirlər. Bu texnologiyalar arasında rentgen cihazları, skanerlər və müxtəlif növ analizatorlar yer alır. Gömrük işçiləri isə mütəxəssis hazırlığı keçərək, müxtəlif növ malların təsnifatı, qiymətləndirilməsi və qanunvericiliyə uyğunluğunun yoxlanılması sahəsində ixtisaslaşmış kadrlardır.
Gömrükxana, yalnız bir inzibati bina deyil, həm də beynəlxalq ticarət axınlarının idarə olunmasında strateji əhəmiyyətə malik olan, dövlətin iqtisadi və təhlükəsizlik siyasətinin ayrılmaz tərkib hissəsidir. Onun fəaliyyəti ölkənin iqtisadi inkişafına, beynəlxalq ticarət əlaqələrinin tənzimlənməsinə və qanunsuz fəaliyyətlərin qarşısının alınmasına yönəlib.