izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Gözəçarpan sözü, Azərbaycan dilində geniş istifadə olunan bir söz olub, "diqqəti cəlb edən, görünən, aşkar, fərqlənən" mənalarını əhatə edir. Sadəcə "bax gözədəyən" olaraq tərif etmək, onun zəngin məna çalarlarını tam əks etdirmir. "Gözəçarpan" sözü, bir şeyin ya rəngi, ya ölçüsü, ya da xüsusiyyətləri ilə ətraf mühitdən fərqlənməsini, diqqəti özünə cəlb etməsini bildirir.

Misal üçün, bir qrup insan içərisində parlaq rəngli bir paltar geyən bir insan "gözəçarpan" görünür. Yaxud, böyük bir bina ətrafdakı kiçik binalar arasında "gözəçarpan" olur. Həmçinin, bir hadisənin digər hadisələrə nisbətən daha əhəmiyyətli, daha təsirli olması da "gözəçarpan" olaraq ifadə edilə bilər. Məsələn, İranda baş verən "gözəçarpan canlanma" ifadəsində, bu canlanmanın digər hadisələrə nisbətən daha güclü, daha əhəmiyyətli olduğunu vurğulayır.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "gözə" ön şəkilçisi ilə "çarpan" sözünün birləşməsindən əmələ gəldiyini görərik. "Çarpan" sözü "vurğun, təsir edən" mənasını daşıyır. Beləliklə, "gözəçarpan" sözü, "gözə təsir edən, gözü vuran, diqqəti cəlb edən" mənasını da özündə cəmləşdirir.

Müasir Azərbaycan ədəbiyyatında da, "gözəçarpan" sözü fərqli kontekstlərdə istifadə olunmaqla, müxtəlif mənaları ifadə edir. Bu da sözün semantik zənginliyini və ifadə gücünü göstərir.

M.İbrahimovun misalında olduğu kimi, "gözəçarpan canlanma" ifadəsi, İranda baş verən hadisələrin adi bir hərəkət olmadığını, əksinə, diqqət çəkən, əhəmiyyətli bir sosial və ya siyasi hadisə olduğunu qabardır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz