Gülümsər sifəti, əsasən "gülümsəyən", "gülən" və "təbəssümlü" mənalarını ifadə edir. Lakin bu sadə təriflər sözün ifadə etdiyi incəlik və dərinliyi tam əks etdirmir. Gülümsər, sadəcə bir anlıq bir təbəssüm deyil, daha çox üz ifadəsində daimi olaraq mövcud olan, üzün xarakterinə hopmuş bir nəzakət, şənlik və xoşməramlıq hissini ifadə edir. Sözün özü belə, "gül" kökü ilə "sər" əlavəsinin birləşməsindən əmələ gələrək, üzə yayılmış, davamlı bir çiçəklənməni, sərin bir küləyin üzə vurduğu təravəti xatırladır.
Misal olaraq, "gülümsər göz" ifadəsi sadəcə gözlərin fiziki olaraq gülümsədiyini deyil, həm də gözlərdəki ifadənin, baxışın xoşməramlı, nəvazişli və sözsüz sevgini ifadə etdiyini göstərir. Bu, yalnız bir anlıq təbəssüm deyil, ruh halının dərinliklərindən süzülüb çıxan təmiz və sıx bir duyğudur.
Hüseyn Cavidin misalında isə "bir gün acı bir səs o gülümsər üzü sardı" ifadəsi əvvəlki xoşməramlıq və rahatlığın birdən-birə acı bir hadisə ilə pozulduğunu, gülümsər üz ifadəsinin kədər və acı ilə örtüldüyünü göstərir. Bu da gülümsərin sadəcə bir estetik təsvir deyil, həm də ruh halının dəyişkənliyini, həyatın qaranlıq və işıqlı tərəflərinin bir-birini əvəz etməsini göstərən güclü bir poetik vasitə olduğunu nümayiş etdirir.
Beləliklə, gülümsər sözü sadəcə bir lüğət mənasından daha çox şey ifadə edir. O, bir emosional boyaq, bir poetik simvol kimi, əsərlərə dərinlik və məna qatır.