izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Hermafrodit (yun. ἑρμαφρόδιτος) termini qədim yunan mifologiyasından gəlir və iki cinsin xüsusiyyətlərini özündə birləşdirən varlığı ifadə edir. Mifdə Hermafrodit, Hermes və Afroditin oğlu olaraq təsvir edilir və su perisi Salmakisin ona olan eşqi nəticəsində həm kişi, həm də qadın xüsusiyyətlərinə sahib olur.

Biologiyada hermafroditlik, bir orqanizmin həm kişi, həm də qadın reproduktiv orqanlarına malik olması deməkdir. Bu hal həm bitkilərdə, həm heyvanlarda, həm də bəzi mikroorqanizmlərdə müşahidə olunur. Hermafrodit orqanizmlər öz-özlərini mayalandıra bilər və ya digər hermafroditlərlə cütləşə bilərlər. Öz-özünü mayalandırma, əlverişsiz şərtlərdə reproduksiyanı təmin etmək üçün əlverişli bir strategiyalardır, halbuki digər hermafroditlərlə cütləşmə genetik müxtəlifliyi artırır.

Hermafroditliyin müxtəlif formaları mövcuddur. Bəzi növlərdə kişi və qadın reproduktiv orqanları eyni zamanda fəaliyyət göstərir (simultan hermafroditizm), digərlərində isə müəyyən bir dövr ərzində kişi, digər bir dövr ərzində isə qadın reproduktiv orqanları fəal olur (ardıcıl hermafroditizm). Ardıcıllığın istiqaməti növdən asılı olaraq dəyişir: bəzi növlərdə erkək, digərlərində isə dişi formasından başlayır.

İnsanlarda nadir hallarda rast gəlinən true hermafroditizm, həm kişi, həm də qadın cinsiyyət orqanlarının tam inkişaf etmiş halda mövcud olmasını əhatə edir. Lakin insanlarda daha çox rast gəlinən interseks vəziyyəti, genetik və ya hormonal fərqliliklərin cinsiyyət xüsusiyyətlərində qeyri-adiliyə səbəb olduğu bir vəziyyətdir. Hermafrodit termininin interseks şəxslər üçün istifadəsi artıq köhnəlmiş sayılır və bu, interseks insanların həssaslığını nəzərə alaraq daha dəqiq və hörmətli terminlərin istifadəsinə çağırışdır.

Beləliklə, hermafrodit termini həm mifoloji, həm də bioloji kontekstlərdə istifadə olunsa da, insanlarla bağlı istifadəsinin diqqətlə yanaşılmalı və daha uyğun, dəqiq terminlərin üstünlük verilməsi vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz