Həlməşik sifəti, əsasən sıx, qatı, bir-birinə yapışmış və hərəkətsiz, bəzən də qəliz və çətin həll olunan maddələr üçün işlədilir. Bu sıxlıq və yapışqanlıq, maddənin öz tərkibinə, quruluşuna və ya xarici təsirlərə (məsələn, soyuma, qatılaşma) bağlı ola bilər. Sözün mənası "horra halında olan" ifadəsi ilə də əlaqələndirilsə də, bu daha çox maddənin qatı və hərəkətsiz vəziyyətini ifadə edir, onun konkret bir "horra" vəziyyətinə aid deyil.
Məsələn, yuxarıda verilən nümunədə olduğu kimi, nişastanın isti su ilə qarışdırılıb soyuması nəticəsində əmələ gələn qatı və yapışqan kütlə "həlməşik təbəqə" kimi təsvir olunur. Bu, həlməşik sözünün əsasən fiziki xüsusiyyətləri əks etdirən tətbiqini göstərir. Həlməşik kütlənin strukturu bərk və ya yarı-bərk ola bilər, lakin hər halda hərəkətliliyi məhduddur və forma dəyişdirməsi çətindir.
Maraqlı bir məqam odur ki, "həlməşik" sözü daha çox konkret maddələrə tətbiq olunsa da, məcazi mənada da işlədilə bilər. Məsələn, çətin anlaşılan, qarışıq və qəliz bir məsələni "həlməşik vəziyyət" kimi təsvir etmək olar. Bu zaman "həlməşik" sözü qarışıqlığı və çətin həll olunanlığı ifadə etmək üçün istifadə olunur.
Ümumiləşdirərək demək olar ki, "həlməşik" sözü qatı, yapışqan, hərəkətsiz və bəzən də qəliz, çətin anlaşılan şeyləri ifadə etmək üçün işlədilən bir sifətdir. Onun mənası daha çox fiziki xüsusiyyətləri əks etdirməklə yanaşı, məcazi mənada da istifadə oluna bilər.