Həməsr (fars. həm və ər. əsr) sözü, etimologiyasına nəzər saldıqda, "bir əsrdə, eyni dövrdə" mənasını verən iki ayrı dildən gələn köklərin birləşməsindən yaranmışdır. Bu, sözün özündə daşıdığı mənanın dərinliyini və zənginliyini göstərir.
Lüğətlərdə sadəcə "bir əsrdə yaşamış, çağdaş" kimi təqdim olunsa da, həməsr daha çox mürəkkəb bir münasibəti əks etdirir. Sadəcə eyni zamanda yaşamaq deyil, həm də eyni tarixi, mədəni və ictimai hadisələrin şahidi olmaq, həmin hadisələrin təsiri altında formalaşmaq mənasını da özündə ehtiva edir. Bu baxımdan, həməsr olmaq, sadəcə bir zaman kəsiyini paylaşmaqdan daha çox, tarixi kontekstdə bir-birinə bağlılığı, yaşadıqları dövrlə bağlı ortaq təcrübəni ifadə edir.
Məsələn, iki şairin həməsr olması, onların yalnız eyni əsrdə yaşamaları ilə deyil, həm də bənzər ədəbi cərəyanların təsiri altında yaradıcılıq fəaliyyəti göstərmələri, eyni ictimai-siyasi mühitin şərtləndirilməsi ilə bağlı ola bilər. Yaxud iki alimin həməsr olması, eyni elmi nailiyyətlərə, elmi inqilablara şahid olmaları və bu proseslərdə iştirak etmələri ilə əlaqəli ola bilər. Beləliklə, həməsr sözü, sadə bir sinonim olan "çağdaş" sözündən daha çox məna çalarına malikdir.
Qısacası, həməsr, iki və ya daha çox şəxsin yalnız eyni əsrdə yaşaması deyil, eyni tarixi-mədəni kontekstdə formalaşmaları, bir-birinin yaradıcılığına və fəaliyyətinə təsir edə biləcək bir əlaqədə olmaları deməkdir. Bu, sözün tarixi, mədəni və ictimai dəyərini daha da artırır.