Həmxana (fars. همخانه) sözü, bir evdə və ya mənzildə birlikdə yaşayan insanları ifadə edir. Sadəcə "qonşu" demək deyil, daha dəqiq olaraq, eyni yaşayış yerini paylaşan şəxsləri bildirir. "Qonşu" daha geniş bir anlayışdır və yan evdə, binada və ya hətta yaxınlıqda yaşayanları da əhatə edir. Həmxana isə daha yaxın, daha intim bir əlaqəni, eyni dam altında yaşamağı vurğulayır.
Məsələn, bir çoxmərtəbəli binada yaşayan iki ailə bir-birinə qonşudur, lakin həmxana deyillər. Eyni mənzildə, eyni evdə yaşayan insanlar isə həm qonşudur, həm də həmxanadırlar. Bu sözün istifadəsi, yaşayan insanların bir-birləri ilə olan münasibətinin yaxınlığını və bağlılığını ifadə etmək üçün seçilir.
Ədəbiyyatda, xüsusilə də şeirlərdə, "həmxana" sözü daha emosional bir yük daşıyır. Yuxarıda göstərilən misalda olduğu kimi, həmxananın hərəkətləri, duyğuları daha yaxından izlənilir, onunla olan münasibət daha diqqətlə təsvir olunur. Bu da sözün yalnız coğrafi yaxınlığı deyil, həm də emosional bağlılığı ifadə etdiyini göstərir. Sözün fars mənşəli olması da onun zəngin mədəni tarixə sahib olduğunu vurğulayır.
Beləliklə, "həmxana" sözü, sadəcə coğrafi yaxınlığı ifadə etməkdən daha çox, birgə yaşayışdan doğan yaxınlıq, intimlik və bəzən də emosional bağlılığı özündə əks etdirən daha zəngin bir məna daşıyır.