Həvəssiz: Sifət və zərf kimi işlənən bu söz, hər hansı bir işə qarşı həvəsin, istəyinin, coşqusunun olmamasını, könülsüzlüyü, istəməməyi ifadə edir. Həvəssiz insan hərəkətlərini könülsüz, zorla, sanki məcburiyyətdən yerinə yetirir. Onun əməllərində can yoxdur, ürəyi işə qarışmır. Bu, sadəcə işin icrasına yönəlmiş mexaniki bir prosesdir.
Həvəssizliyin səbəbləri müxtəlif ola bilər: işin maraqsızlığı, yorğunluq, ruh düşkünlüyü, məcburiyyət, həddindən artıq yük, motivasiya çatışmazlığı və s. Həvəssizlik, həmçinin, şəxsin daxili vəziyyətinin, əhval-ruhiyyəsinin əksidir. Həvəsli bir insanın fəaliyyəti səmərəli və keyfiyyətli olur, həvəssiz insanın əməlləri isə, adətən, səthi və keyfiyyətsiz olur. Bəzən həvəssizlik sadəcə müvəqqəti bir haldır, bəzən isə davamlı bir xüsusiyyət kimi özünü göstərir.
Həvəssizliyin əksini ifadə edən sözlər həvəsli, canfəşan, şövqlü, istəkli, maraqlı, coşğun və s.-dir. Həvəssizlik, həm də "ürəksiz", "könülsüz", "meyilsiz" sözləri ilə sinonimdir, lakin bu sözlər həvəssizliyin müxtəlif aspektlərini vurğulayır. Məsələn, "ürəksiz" sözü həvəssizliyin ruhi tərəfinə, "könülsüz" sözü isə iradənin zəifliyinə işarə edir. "Meyilsiz" isə hər hansı bir işə qarşı meylin, marağın olmamasını ifadə edir.
Ədəbiyyatda həvəssizlik həm personajların xarakterini göstərmək, həm də hadisələrin gedişatına təsir göstərmək üçün istifadə olunur. Həvəssiz bir personajın təsviri oxucuya onun daxili aləmini və hərəkətlərinin səbəblərini daha yaxşı anlamağa kömək edir. Nəticədə, "həvəssiz" sözü sadəcə bir söz deyil, həm də bir insanın daxili dünyasına, həyata münasibətinə dair əhəmiyyətli məlumat daşıyır.