Həyalanma: "Həyalanmaq" felindən törəmiş isimdir. Lüğətlərdə sadəcə olaraq "həyalanmaq" fiilindən törəmə kimi göstərilməsinə baxmayaraq, həyalanma daha geniş və çoxcəhətli bir məna kəsb edir. Sadəcə bir fəaliyyətin nəticəsi deyil, özünəməxsus psixoloji və hətta fizioloji təzahürləri olan bir haldır.
Həyalanma, insanın düşüncələrinin, xəyallarının və xatirələrinin istənilmədən, özündən asılı olmayaraq, sərbəst axışması, dərin düşüncələrə dalması, reallıqdan uzaqlaşması vəziyyətidir. Bu, həm xoş, həm də xoşagəlməz təcrübələrə səbəb ola bilər. Xoş həyalanma, xəyalpərəstlik, ümidlərin və arzuların təcəssümü ola bilərsə, xoşagəlməz həyalanma, kədərli xatirələrə, qüsurlu və ya travmatik hadisələrin təkrar yaşanmasına, hətta depressiya və narahatlıq hallarına yol aça bilər.
Həyalanmanın intensivliyi və təbiəti fərdi xüsusiyyətlərdən, emosional vəziyyətdən, ətraf mühitin təsirindən və o andakı psixoloji proseslərdən asılıdır. Məsələn, yorğunluq, stres, tənha əhval-ruhiyyə həyalanmaya meylli olmağı artıra bilər. Bəzi hallarda, həyalanma yaradıcılığın qaynağı, yeni ideyaların və həll yollarının tapılması üçün stimul ola bilər. Sənətkarlar, yazıçıların və musiqiçilərin yaradıcılıq prosesində həyalanmanın mühüm rolu vardır.
Qısacası, həyalanma sadəcə bir söz deyil, insan şüurunun mürəkkəb və çoxcəhətli bir təzahürüdür. Onun mahiyyətini tam anlamaq üçün psixoloji və fizioloji aspektləri birlikdə nəzərə almaq lazımdır. Bu, insan təfəkkürünün gizli aləminə, şüurun sərnişinsiz səyahətlərinə aparan bir açar ola bilər.