Həyati (ər.): Sifət. Həyatla, diriliklə bağlı olan, həyat üçün zəruri, həyatın davamı üçün vacib olan. Bu söz, "həyat" kökünə "-i" şəkilçisinin artırılması ilə əmələ gəlmişdir və həyatın əsas xüsusiyyətlərini, proseslərini və tələblərini ifadə edir. Sadəcə "həyatla əlaqəli" deməkdən daha çox, həyatın davamlılığı, inkişafı və normal fəaliyyəti üçün əsas əhəmiyyət kəsb edən amilləri, elementləri və prosesləri göstərir.
Həyati proseslər canlı orqanizmlərin mövcudluğunu, böyüməsini və çoxalmasını təmin edən mürəkkəb biokimyəvi reaksiyaların məcmusudur. Bu proseslər enerji tələb edir və tənəffüs, qidalanma, hərəkət kimi müxtəlif fizioloji funksiyaları əhatə edir. Məsələn, tənəffüs, qida maddələrindən enerji istehsalı üçün həyati əhəmiyyətli bir prosesdir; insan orqanizmi üçün su, qida maddələri, oksigen kimi maddələr həyati əhəmiyyətlidir.
Həyati funksiyaların pozulması xəstəliklərə və hətta ölümlə nəticələnə bilər. Həyati əhəmiyyətli orqanlar (ürək, ağciyər, beyin) zədələndiyi zaman, orqanizmin normal fəaliyyəti pozulur və ciddi təhlükələr yarana bilər. Bu səbəbdən, həyati sözü yalnız "həyatla əlaqəli" deyil, həm də "həyat üçün mütləq zəruri" mənasını da daşıyır.
Elmi araşdırmalarda, tibbdə, biologiya və digər sahələrdə “həyati” sözü geniş istifadə olunur. Həyati funksiyaların, həyati proseslərin, həyati əhəmiyyətli maddələrin və s. anlayışları bu sahələrdə əsas terminlərdir. Həyati amillərin dəqiq müəyyən edilməsi və tədqiq olunması həyatın özü haqqında daha dərin bilik əldə etməyə imkan verir.