Höcətləşmə: "Höcətləşmək" felindən törəmiş isimləşmə olub, müəyyən bir iddianı, fikri və ya mövqeyi dəlillər, sübutlar və arqumentlər vasitəsilə əsaslandırmaq, inandırıcı şəkildə təqdim etmək prosesini bildirir. Sadəcə faktların sıralanması deyil, bu faktların məntiqi əlaqələndirilməsi, əks fikirlərin nəzərə alınması və onlara cavab verilməsi ilə müşayiət olunur.
Höcətləşmə, elmi araşdırmalardan gündəlik mübahisələrə qədər geniş bir spektrdə özünü göstərir. Elmdə, nəzəriyyələr təcrübələr və müşahidələrlə höcətləndirilir; məhkəmə proseslərində, ittiham və müdafiə tərəfləri sübutlar əsasında öz mövqelərini höcətləndirirlər; siyasətdə, siyasi partiyalar və fəallar seçiciləri inandırmaq üçün müxtəlif arqumentlər irəli sürürlər. Gündəlik həyatda isə, insanlar öz fikirlərini, qərarlarını və hərəkətlərini başqalarına izah edərkən, istər-istəməz höcətləşməyə əl atırlar.
Höcətləşmənin effektivliyi bir neçə amildən asılıdır: istifadə olunan dəlillərin etibarlılığı, arqumentlərin məntiqi ardıcıllığı, dilin aydınlığı və ifadənin inandırıcı olması. Zəif höcətləşmə, qarşı tərəfin inamını qazanmaq əvəzinə, əksinə, şübhə və etirazlara səbəb ola bilər. Əksinə, güclü höcətləşmə, mübahisələrin həllinə, anlaşmanın təmin olunmasına və həqiqətin aşkarlanmasına kömək edir.
Maraqlı bir məqam da odur ki, höcətləşmənin özünəməxsus retorikası vardır. Müxtəlif ritorik vasitələrdən, məsələn, misallar, analoji, statistik məlumatlar və s. istifadə olunaraq, höcətləşmə daha inandırıcı hala gətirilə bilər. Lakin, manipulyasiya və yanlış məlumatlardan istifadə edərək höcətləşməyə cəhd etmək etik və məntiqi baxımdan qəbuledilməzdir.