Xana sözü Azərbaycan dilində bir neçə mənaya malikdir, əsasən isə müəyyən bir səthdəki, xüsusilə də dördbucaqlı formalı səthdəki kiçik, bərabər hissələri ifadə edir. Bu hissələr adətən bir-birinə bitişik olub, ümumi bir bütövü təşkil edir. Ən geniş yayılmış mənası şahmat taxtasındakı kvadrat şəklindəki sahələrdir. Hər bir xana, taxtanın ümumi strukturunda öz unikal mövqeyini tutur və oyunun gedişatında mühüm rol oynayır.
Lüğətlərdə qeyd olunduğu kimi, "dama", "kvadrat", "göz" və "bölgü" kimi sinonimlərlə ifadə oluna bilər. Lakin bu sinonimlər xananın bütün mənalarını tam əhatə etmir. Məsələn, "göz" daha çox kiçik, nəzərə çarpmayan sahələri ifadə edir. "Dama" isə oyun taxtasını təsəvvürə gətirir, halbuki xana müxtəlif səthlərdə - məsələn, bir cədvəlin sütun və sətir kəsişmə nöqtələrində də ola bilər.
Xananın mənasını daha da genişləndirə bilərik. Mütəxəssislər arasında da xana anlayışı istifadə olunur. Məsələn, coğrafi xəritələrdə koordinatların kəsişdiyi nöqtəni xana kimi təsəvvür etmək olar və ya informasiya texnologiyalarında, məsələn, elektron cədvəllərdə, hüceyrələr də xana adlandırıla bilər. Beləliklə, xana anlayışı müxtəlif sahələrdə öz tətbiqini tapmış, ümumi mənada bir bütövün kiçik, müəyyən edilmiş hissəsini ifadə edən universal bir termindir.
Maraqlı bir məqam da odur ki, "xana" sözü tarixi mənada da istifadə olunmuşdur. Əvvəllər "xana" sözü hər hansı bir ərazinin, bölgünün adı, və ya hakim adı kimi də istifadə edilib. Bu isə sözün köklərinin daha da dərinə uzandığını və zamanla mənasının təkamül etdiyini göstərir.