Xədəng (fars. خَدَنگ) – klassik Azərbaycan ədəbiyyatında, xüsusilə də şeir dilində, gözəlin kirpiyini ifadə etmək üçün işlənən bir metaforadır. Bu sözün əsas mənası "ox" deməkdir və gözəlin uzun, qara və əyilmiş kirpiyinin oxa bənzədilməsindən yaranmışdır. Fars dilindən keçmiş olan bu söz, poetik təsvirlərə zəriflik və dərinlik qatmaq üçün seçilir.
Xədəngin istifadəsi, gözəlin gözəlliyinin vurğulanması ilə yanaşı, onun cazibədar və hətta təhlükəli olduğunu da ifadə edə bilər. Çünki ox, həm gözəllik, həm də dəqiqlik və hədəfə çatma qabiliyyəti ilə yanaşı, yaralama gücünü də özündə ehtiva edir. Bu mənada, xədəng, gözəlin cazibəsinin heyranedici, lakin eyni zamanda insanı "vuran", yəni aşiq edən bir təsiri olduğunu nəzərdə tutur.
Misal olaraq, verilən şeir parçasında ("Cövhəri pak olur təzə cavandan; Hərgiz əl götürməz şövkətü şandan; Müjgan xədəng...") xədəng sözü gözəlin kirpiyinin gözəlliyini və cazibəsini vurğulayır. Kirpiyin "ox" kimi təsvir edilməsi, həm gözəlin gözəlliyinə poetik bir gözəllik qatır, həm də onun təsir gücünü oxun dəqiq və güclü təsiri ilə müqayisə edərək oxucuda daha dərin təəssürat yaradır. Beləliklə, xədəng, sadəcə bir söz deyil, ədəbi bir vasitə olaraq şairin təsvir gücünü zənginləşdirir və şeirə xüsusi bir rəng qatır.
Qeyd etmək lazımdır ki, xədəng sözünün istifadəsi klassik ədəbiyyatla məhdudlaşıb və müasir Azərbaycan dilində nadir hallarda rast gəlinir. Ancaq ədəbiyyat tarixi və poetik ifadə vasitələri ilə maraqlananlar üçün bu sözün mənasını və əhəmiyyətini bilmək vacibdir.