Xəfə sözü Azərbaycan dilində əsasən isti, boğucu, hərəkətsiz hava kütləsini, bürkü və ya boğanağı ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "isti hava" kimi tərif olunsa da, xəfənin təsiri daha çox fiziki narahatlıqdan, boğulma hissindən irəli gəlir. Sadəcə istilik deyil, həm də havanın ağırlaşması, hərəkətsizliyi və nəticədə insanı sıxan, əsəbiləşdirən bir təsirindən danışır.
Misallar göstərir ki, xəfə qaranlıqla əlaqələndirilə bilər. Bu, xəfənin yaratdığı atmosferin təsvirində gizlidir. İsti, hərəkətsiz hava günəş işığının süzülməsinə mane olur, ətrafda qaranlıq və boğucu bir hava yaradır. Bu, insanı fiziki olaraq narahat etməklə yanaşı, psixoloji təsir də göstərərək, əhval-ruhiyyəni aşağı salır.
Ədəbiyyatda xəfənin təsviri daha da rəngarəngdir. Misal olaraq, "əsmə, səmum" sözləri ilə yanaşı istifadə edilməsi, xəfənin intensivliyini, boğucu və hətta təhlükəli olduğunu vurğulayır. Əsmə və səmum güclü küləklərdir, ancaq xəfənin təsvirində bu güclü küləklərin belə onu aradan qaldıra bilməməsi, onun davamlılığını və intensivliyini göstərir. Bu, xəfənin yalnız bir meteoroloji hadisə deyil, həm də insanı fiziki və emosional olaraq təsir edən güclü bir təbii fenomen olduğunu vurğulayır.
Ümumiyyətlə, xəfə sözü sadə bir "isti hava" ifadəsindən daha çoxdur. Bu, həm fiziki narahatlıq, həm də psixoloji təsir yaradan, qaranlıq və boğucu bir atmosfer yaradan, intensivliyi ilə diqqət çəkən bir təbii hadisənin təsviridir.