İlişiksiz sifəti əsasən iki əsas mənada işlənir. Birincisi, hər hansı bir şeyə bağlı olmayan, birləşməmiş, sərbəst və müstəqil vəziyyətdə olanı bildirir. Bu mənada "ilişiksiz" sözü fiziki əlaqənin olmamasını, bir şeyin başqa bir şeyə yapışmamasını, bağlanmamasını ifadə edir. Məsələn, "ilişiksiz tel", "ilişiksiz detal" ifadələrində olduğu kimi. Həmçinin, mənəvi bağların, əlaqələrin olmamasını da ifadə edə bilər, məsələn "ilişiksiz həyat" ifadəsində olduğu kimi.
İkinci mənası isə daha məcazi xarakter daşıyır. Bu mənada "ilişiksiz" sözü maneəsiz, əngəlsiz, asan, rahat və sərbəst bir prosesi, vəziyyəti və ya hərəkəti ifadə edir. Cəbbarlının yaradıcılıq yolunun "hamar və ilişiksiz olmamışdır" ifadəsində olduğu kimi, bu mənada söz çətinliklərin, maneələrin, problemlərin olmamasını deyil, əksinə, bu çətinliklərin, maneələrin, problemlərin mövcudluğunu, lakin daha az miqdarda olmasını və ya daha asan aradan qaldırılmasını ifadə edir. Yəni, tamamilə hamar olmasa da, çətinliklərə baxmayaraq, yolun nisbətən asan keçdiyini vurğulayır. Beləliklə, "ilişiksiz" sözü burada kontekstdən asılı olaraq mütləq bir mənanı deyil, nisbi bir vəziyyəti ifadə edir.
Qeyd etmək lazımdır ki, "ilişiksiz" sözünün məcazi mənası daha geniş yayılmış və daha çox istifadə olunur. Sözün həm birbaşa, həm də məcazi mənaları dilimizin ifadə imkanlarını zənginləşdirərək, daha incə və dəqiq ifadələr yaratmağa imkan verir.