İt (Canis familiaris) - Canidae fəsiləsinə aid, Canis cinsinə mənsub, insan tərəfindən evcilləşdirilmiş bir məməli heyvanıdır. Yırtıcı heyvanların xüsusiyyətlərini daşısa da, min illərdir insanla yanaşı yaşayan itin təkamülü, əcdadı olan canavarın (Canis lupus) xüsusiyyətlərindən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Bu fərqlənmə yalnız fiziki görünüşdə deyil, həm də davranış, sosial quruluş və intellekt baxımından özünü göstərir. Müxtəlif cinslərin mövcudluğu, itin genetik müxtəlifliyini və insanın seçmə təsiri ilə əldə edilən morfoloji və davranışsal variasiyaların zənginliyini əks etdirir.
İtin insan həyatında rolu çoxşaxəlidir. Əsrlər boyu ovçuluqda, qoruyucu, köməkçi və yük daşıyıcısı kimi istifadə olunmuş, həmçinin əlil insanların həyatını asanlaşdıran və onlara dəstək olan bir dost kimi rol oynamışdır. Müasir dövrdə itin funksiyası genişlənib; bəzi cinslər polis və hərbi işlərdə istifadə olunur, bəziləri isə sadəcə olaraq, insanlara sevinc və dostluq bəxş edən sadiq ev heyvanlarıdır. Onların insanlarla qurduqları unikal əlaqə, emosional bağlılığı və intellektual imkanları araşdırılmağa davam edən maraqlı bir mövzudur.
İtin bioloji quruluşu, fiziki xüsusiyyətləri və davranışı cinsindən asılı olaraq çox müxtəlifdir. Kiçik ölçülü çivavaların böyük ölçülü bernardlardan tamamilə fərqlənən xüsusiyyətləri var. Bu müxtəliflik, min illərdir davam edən seçmə yetişdirmənin nəticəsidir. Hər cinsin özünəməxsus xarakteri, davranış qaydaları və fiziki quruluşu var. Bu, itin insan həyatında oynadığı rolu müəyyən edən əsas amillərdən biridir.
Qısacası, it sadəcə ev heyvanı deyil, insan tarixinin bir parçası, insan cəmiyyətinin ayrılmaz tərkib hissəsi, sadiq dost və unikal bir canlıdır. Onun davranışları, intellekti və insanlarla qurduğu münasibətlər hələ də elmi araşdırmaların predmeti olaraq qalır.