izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Kasta (port. casta) anlayışı Hindistanda və Şərqin bəzi digər ölkələrində sosial iyerarxiyanın əsasını təşkil edən, əsilliyə, ata-baba peşələrinə və hüquqi vəziyyətlərə əsaslanan qapalı sosial qrupları ifadə edir. Bu sistemdə insanlar doğum zamanı müəyyən bir kastaya mənsub olurlar və özləri bu mənsubiyyəti dəyişə bilmirlər. Kasta üzvləri arasında evliliklər, əlaqələr və hətta sosial ünsiyyət də qəti şəkildə tənzimlənir.

Kasta sistemi əsrlər boyu Hindistanın sosial strukturunun ayrılmaz hissəsi olub və müxtəlif səviyyələrdə təbəqələşməyə səbəb olub. Bu sistemdə ən yüksək kastalar (Brahmanlar, Kşatriyalar, Vaişyalar) ən aşağı kastalara (Şudralar) nisbətən daha çox hüquq və imtiyazlara malik idilər. "Toxunulmazlar" adlandırılan kasta xaricindəki qruplar isə cəmiyyətin ən aşağı pilləsində yer alıb və ağır diskriminasiyaya məruz qalırdılar.

Kastalar arasındakı sosial məsafə çox sərt idi və qarşılıqlı əlaqələr ciddi məhdudiyyətlərlə müşayiət olunurdu. Yüksək kasta nümayəndələri aşağı kasta üzvləri ilə heç bir əlaqə qurmamalı, onlara toxunmamalı və hətta eyni qabdan yeməməli idilər. Bu sistem, insanları sosial hərəkətliliyinə maneə törədərək, ədalətsizliyi və bərabərsizliyi gücləndirirdi.

Müasir dövrdə, Hindistan konstitusiyası kasta sistemini qadağan etsə də, onun izləri hələ də cəmiyyətin bir çox sahələrində özünü göstərir. Kasta əsaslı ayrı-seçkilik məsələsi hələ də aktual olaraq qalır və müxtəlif sosial proqramlar vasitəsilə bu problemin həllinə çalışılır. Kasta sistemi haqqında daha ətraflı məlumat əldə etmək üçün antropologiya, sosiologiya və tarix elmləri ilə bağlı ədəbiyyatlara müraciət etmək məsləhət görülür.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz