Kələ-kötürləşmək feli, əsasən iki əsas mənada işlənir. Birinci, daha əyani mənası səthin kələ-kötür olması, hamar olmaması deməkdir. Yəni, bir səthin toxumasının bərabərsiz, qabarıq və çökək hissələrdən təşkil olunması vəziyyətini ifadə edir. Bu, həm fiziki cisimlərə (məsələn, daş, ağac qabığı), həm də mücərrəd anlayışlara (məsələn, bir planın, sistemin quruluşuna) aid edilə bilər. Məsələn, "Yol kələ-kötürləşmişdi, maşın çətinliklə irəliləyirdi" cümləsində yolun səthinin hamar olmadığı, çuxurlu və qabarıq olduğu nəzərdə tutulur.
İkinci mənası isə daha məcazi olub, qabalaşma, kobudlaşma, sərtlik, nəzakətsizliyə meyl etmə deməkdir. Bu mənada, kələ-kötürləşmək insanın xarakterinə, davranışlarına aid edilir. Belə ki, əvvəl nəzakətli, incə olan bir insanın zaman keçdikcə kobudlaşması, sərt və qaba davranmağa başlaması kələ-kötürləşmək kimi ifadə olunur. Məsələn, "Uzun illər ərzində o insan xeyli kələ-kötürləşmişdi, əvvəlki nəzakətindən əsər-əlamət qalmamışdı" cümləsində insanın xarakterindəki mənfi dəyişiklik vurğulanır. Bu məcazı mənada, söz daha çox mənfi konnoatasiya daşıyır və insanın əxlaqi keyfiyyətlərindəki geriləməni bildirir.
Beləliklə, "kələ-kötürləşmək" sözü həm konkret, həm də məcazi mənada işlənən, səthin və ya xarakterin qeyri-hamarlığını, kobudluğunu, qabalaşmasını ifadə edən zəngin mənalı bir sözdür. Onun mənasını anlamaq üçün cümlənin kontekstini nəzərə almaq vacibdir.