Kənd-kəsək sözü Azərbaycan dilində "topdan", "bir yerdə, birlikdə" mənasında işlənir, lakin bu, onun əsl mənasının yalnız bir tərəfini əks etdirir. Əslində, "kənd-kəsək" daha geniş və rəmzi bir mənaya malikdir.
Etimalogiyasına nəzər salsaq, "kənd" sözünün yaşayış məntəqəsi, kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan insanların yaşadığı yer olduğunu görərik. "Kəsək" isə "ətraf, yaxınlıq, əlaqəli yerlər" kimi izah oluna bilər. Beləliklə, "kənd-kəsək" ifadəsi yalnız kəndin özünü deyil, həm də ona bitişik əraziləri, ona bağlı olan sahələri, ümumilikdə isə kənd həyatının bütün tərəflərini əhatə edir.
Bu ifadə, yalnız coğrafi bir məkanı deyil, həm də sosial bir birliyi, bir cəmiyyəti təsvir edir. Kənd əhalisinin bir-biri ilə sıx əlaqələrini, qohumluq, qonşuluq və digər münasibətlərini, birgə həyatlarını əks etdirir. "Kənd-kəsəyə bələd olmaq" deyimi də bu mənanı daha da aydınlaşdırır – yəni kənd həyatının incəliklərini, insanların münasibətlərini, adət-ənənələrini bilmək deməkdir.
Hacı Bayramın misalında olduğu kimi ("Bəy deyiləm, rəiyyətim yox, kənd-kəsəyim yox"), "kənd-kəsək" ifadəsi sosial statusu, nüfuz dairəsini, əlaqəli insanları bildirmək üçün də işlədilə bilər. Yəni, bu şəxs kənddə heç kimə təsir edə bilməyən, heç kimin ona bağlı olmadığı birisidir.
Nəticədə, "kənd-kəsək" sözünün mənası, sadəcə "topdan" deyilməkdən daha geniş və çoxcəhətlidir. O, coğrafi bir məkan, sosial bir birlik, həyat tərzi və sosial status kimi müxtəlif mənaları özündə birləşdirən zəngin bir ifadədir.