Kəpənək, rəngarəng və zərif görünüşü ilə diqqəti cəlb edən, dörd qanadlı bir böcəkdir. Onun nazik və zərif bədəni, habelə qanadları, xırda, toz kimi incə pullarla örtülüdür. Bu pullar, kəpənəklərə xüsusi parıltı və müxtəlif rənglər bəxş edir – yaşılın müxtəlif çalarlarından tutmuş, parlaq qırmızıya, saf göyə və ya nəfis bənövşəyə qədər. Hər bir növün özünəməxsus rəng və naxışları var, bəzilərində isə mürəkkəb və göz oxşayan naxışlar müşahidə olunur. Bu rənglərin əsas funksiyası, kamuflyaj, cins yoldaşının cəlb edilməsi və ya yırtıcılardan qorunmaqdır.
Kəpənəklərin həyat dövrü tam metamorfozdan keçir. Yəni yumurta, tırtıl (larva), pup (xrizalis) və yetkin fərd (imaqo) mərhələlərindən keçirlər. Tırtıl mərhələsində bitkilərlə qidalanan kəpənəklər, yetkin fərd olduqda əsasən nektar və ya digər şirələrlə qidalanırlar. Pup mərhələsində isə tamamilə dəyişərək, gözəl və rəngarəng kəpənəyə çevrilirlər.
Kəpənəklər təbiətin gözəl və həssas varlıqlarından biridir. Onların həyat tərzi, rəngarəngliyi və davranışları illərdir ki, alimləri və təbiətsevərləri heyran edir. Bir çox mədəniyyətdə kəpənəklər gözəllik, əzəmət, ruhun yenidən doğuşu və ya dəyişimin simvolu kimi qəbul edilir. Hətta bir çox sənət əsərlərində, ədəbiyyatda və miflərdə onlara rast gəlmək mümkündür. Ağca xanımın skamyasında qonşu duran kəpənək, sadəcə gözəl bir böcək deyil, eyni zamanda təbiətin əzəmətini, dəyişimin möcüzəsini və həyatın gözəlliklərini xatırladan bir simvoldur.