Kəsmət sözü Azərbaycan dilində əsasən "təqaüd" və "pensiya" mənalarında işlənən bir termindir. Lakin bu, sadəcə maddi təminat mənası ilə məhdudlaşmır. Tarixi kontekst nəzərə alınarsa, kəsmət daha geniş bir məna daşıyır. Çünki köhnə dövrlərdə hökmdarlar və ya varlılar tərəfindən müəyyən şəxslərə verilən maddi yardımlar, bağışlamalar və ya mükafatlar da "kəsmət" kimi adlandırılırdı.
Beləliklə, kəsmət müasir anlamda pensiya və ya təqaüd olmasının yanında, həm də hörmət, lütf, mərhəmət əlaməti olaraq verilən bir hədiyyə, yardıma da işarə edə bilər. Bədii ədəbiyyatda istifadəsinə nəzər salsaq, Bəxtiyar Vahabzadənin misalında olduğu kimi ("Kəsmət kəsmişdi sultan doqquz axça onunçün…"), kəsmətin az da olsa, bir növ hökmdar tərəfindən verilən rəhmət, xeyir-duanın simvolu kimi təsvir olunduğunu görürük. Doqquz axça, məbləğ baxımından az olsa da, sultanın həmin şəxsə olan diqqətinin, ona qarşı olan müəyyən məsuliyyətinin bir göstəricisi kimi çıxış edir.
Ona görə də, kəsmət sözünü təkcə "pensiya" və ya "təqaüd" kimi dar mənada anlamaq səhv olardı. Bu sözün tarixi kökləri və bədii əsərlərdəki istifadəsi onun daha zəngin və çoxmənalı olduğunu göstərir. Kəsmət həm maddi bir yardım, həm də bir növ lütf, rəhmət və ya hörmət əlaməti kimi qəbul edilə bilər. Bu da onun mənasını daha maraqlı və zəngin edir.