Kişilənmək felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "kəkələnmək, xoruzlanmaq, cəsarətlənmək, üstünə qabarmaq" kimi dar bir çərçivədə izah edilməkdən daha geniş və dərin mənalar ehtiva edir. Sözün kökünə nəzər salsaq, "kişi" sözündən törədiyini görərik. Beləliklə, "kişilənmək" həm fiziki, həm də mənəvi olaraq "kişi" xüsusiyyətlərinə yiyələnmək, onları nümayiş etdirmək deməkdir.
Birinci mənada, "kəkələnmək" və "xoruzlanmaq" kişilənmənin səs-küylü, qətiyyətsiz, hətta qorxaq tərəfini əks etdirir. Bu, özünəinamın azlığı səbəbindən sözlərin qarışması və ya əsəbləşdikdə səs tonunun qalxması kimi təzahür edə bilər. Bu mənada kişilənmək, həqiqi kişiliklə deyil, əksinə, qeyri-adekvat davranışlarla əlaqələndirilir.
İkinci mənada isə, "cəsarətlənmək" və "üstünə qabarmaq" ifadələri kişilənmənin müsbət tərəfini ortaya qoyur. Burada kişilənmək, özünə inamı artırmaq, qərarlı olmaq, öz hüquqlarını müdafiə etmək, çətinliklərin qarşısında dayanıqlı olmaq deməkdir. Bu, həqiqi bir kişiyə xas olan qüvvət, cəsarət və qətiyyətliyin təzahürüdür.
Mir Cəlalın misalında isə, "kişilənmək" sözü daha çox təhqiramiz bir kontekstdə işlənir. Sultanəlinin Məşədi Cahangirə qarşı təcavüzkar və hökmranlıq axtaran davranışını ifadə edir. Bu, "üstünə qabarmaq" mənasına uyğun gəlir, ancaq bu "kişilənmə" həqiqi kişilikdən uzaq, qəddarlıq və özbaşınalıq üzərində qurulmuşdur.
Yekun olaraq, "kişilənmək" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir. Həm müsbət, həm də mənfi konnotasiyalar daşıya bilər. Müsbət mənada özünəinam və qətiyyətliliyi, mənfi mənada isə təcavüzkarlığı və hökmranlıq arzusu ifadə edə bilər.