Kompas (ital. compasso) – Maqnitləşdirilmiş iynənin (əqrəbin) Yer kürəsinin maqnit sahəsinin təsiri ilə həmişə şimal coğrafi qütbünü (dəqiq desək, maqnit qütbünü) göstərməsi prinsipinə əsaslanan və dünyanın tərəflərini (şimal, cənub, qərb, şərq) təyin etməyə imkan verən bir cihazdır. Qədim zamanlardan bəri naviqasiyada, səyahətlərdə, kartoqrafiyada və digər sahələrdə istiqamətin müəyyənləşdirilməsi üçün geniş istifadə olunur.
Kompasın əsas hissəsi maqnit iynəsidir ki, o, xüsusi olaraq hazırlanmış və sürtünməni azaltmaq üçün incə bir ox üzərində sərbəst fırlanır. Yer kürəsinin maqnit sahəsinin təsiri altında iynə həmişə şimal maqnit qütbünü göstərir. Bu qütb coğrafi şimal qütbü ilə tam üst-üstə düşməsə də, onunla kifayət qədər yaxın olduğundan, kompas coğrafi istiqamətin müəyyən edilməsi üçün dəqiqliklə istifadə oluna bilər. Kompasın üzərindəki qeydlər (qraduuslar) isə istiqamətin daha dəqiq ölçülməsini təmin edir.
Tarix boyu kompasın müxtəlif növləri yaradılmışdır: sadə maqnit iynəsindən tutmuş, müasir elektron kompaslara qədər. Ən qədim kompaslardan biri olan "qiblənüma" (ərəbcədən "qibləni göstərən" mənasını verir) İslam dünyasında Məkkə şəhərinin istiqamətinin tapılması üçün istifadə olunurdu. Bu, kompasın yalnız naviqasiyada deyil, həm də dini mərasimlərdə tətbiqinin əyani nümunəsidir. Bu gün isə GPS texnologiyaları geniş yayılsa da, kompas hələ də öz əhəmiyyətini qoruyur və xüsusilə elektron cihazların işləmədiyi şəraitlərdə etibarlı istiqamət müəyyənləşdirmə vasitəsi olaraq qalmaqdadır.
Qeyd edək ki, maqnit anomaliyaları (yerin bəzi bölgələrində maqnit sahəsinin qeyri-bərabərliyi) kompasın dəqiqliyinə təsir edə bilər. Buna görə də, kompasdan istifadə edərkən ehtiyatlı olmaq və mümkün qədər dəqiq ölçmələr aparmaq vacibdir.