Kompilyasiya [lat. compilatio-dan] termininin Azərbaycan dilindəki mənası sadəcə başqalarının əsərlərindən istifadə edilərək, müstəqil tədqiqat aparılmadan yazılmış əsəri ifadə etsə də, daha geniş və dəqiq bir şəkildə izah etmək mümkündür. Bu terminin əhatə etdiyi məzmunda bir neçə əsas cəhət ön plana çıxır.
Birincisi, kompilyasiya həmişə plagiat demək deyildir. Plagiat əsərin mənimsənilməsi ilə bağlıdır, halbuki kompilyasiya müxtəlif mənbələrdən toplanan materialların yenidən qurulması və təqdim edilməsini əhatə edə bilər. Məlumatların toplanması və sistematik şəkildə təşkil edilməsi, müxtəlif mənbələrdən alınan məlumatların bir-birinə uyğunlaşdırılması, qısaca olaraq yeni bir məhsul yaradılması kompilyasiyanın əsasını təşkil edir. Ancaq mənbələrin düzgün göstərilməməsi halında kompilyasiya plagiata çevrilə bilər.
İkincisi, kompilyasiya mütləq dəyərsiz bir proses kimi qəbul edilməməlidir. Elmi araşdırmalarda, xüsusilə dərsliklərin, ensiklopediyaların, tədris vəsaitlərinin hazırlanmasında kompilyasiya üsulundan geniş istifadə edilir. Bu prosesdə müəllif müxtəlif mənbələrdən topladığı məlumatları sistemləşdirir, təhlil edir və yeni bir kontekstdə təqdim edərək oxucu üçün anlaşıqlı və faydalı bir mənbə yaradır. Əsas şərt, istifadə olunan mənbələrin düzgün və tam şəkildə qeyd olunmasıdır.
Üçüncüsü, kompilyasiyanın keyfiyyəti müəllifin tənqidi düşüncə qabiliyyətindən və mənbələri seçmək və təhlil etmək bacarığından asılıdır. Sadəcə olaraq məlumatları bir yerə yığmaq kompilyasiya demək deyildir. Əsl kompilyasiya mənbələrin müqayisəli təhlili, yeni nəticələrin çıxarılması və oxucu üçün dəyərli bir məlumat sistemi yaradılması deməkdir.
Nəticə olaraq, kompilyasiya mürəkkəb və çoxcəhətli bir termindir. Onun dəyəri istifadə olunan mənbələrin keyfiyyəti, müəllifin analitik bacarığı və mənbələrin dəqiq qeyd olunması ilə müəyyən edilir. Sadəcə başqalarının fikirlərini kopyalamaq deyil, müxtəlif mənbələrin sintezi və yenidən şərh edilərək təqdim olunması kompilyasiyanın əsas xüsusiyyətini təşkil edir.