Kövşən sözü Azərbaycan dilində əsasən taxıl əkilmiş sahə, tarla, zəmi mənasında işlənir. Lüğətlərdəki qısa izahı daha genişləndirərək deyə bilərik ki, kövşən, əkin sahəsinin daha çox özünəməxsus bir quruluşunu, torpağın əkin üçün hazırlanması və əkilmiş bitkinin inkişaf mərhələsini əks etdirən bir termindir. Sadəcə "taxıl əkilmiş yer" deməklə kifayətlənmək, kövşənin ifadə etdiyi mənanın tamlığını əks etdirmir.
Kövsənin mənası, əkin sahəsinin həcmi ilə də bağlı ola bilər. Məsələn, geniş bir əkin sahəsini təsvir edərkən "geniş bir kövşən" ifadəsini işlətmək mümkündür. Həmçinin, kövşən sözü, əkin sahəsinin mövsümi xüsusiyyətlərini də nəzərə alaraq, toxum səpilməsindən məhsul yığılana qədər olan dövrü əhatə edə bilər. Bu baxımdan, kövşən sadəcə bir yer deyil, əkinçilik prosesinin bir mərhələsini, əməyin nəticəsini və təbiətin bəhrəsini ifadə edən bir simvoldur.
Sözün etimologiyası və kökləri haqqında dəqiq məlumat olmamasına baxmayaraq, kövşən sözünün çox qədim bir söz olduğu və kənd təsərrüfatı ilə sıx bağlı olduğu düşünülür. Azərbaycan ədəbiyyatında, xüsusilə kənd həyatını əks etdirən əsərlərdə tez-tez rast gəlinən kövşən sözü, həm də məcazi mənada, insanın həyat fəaliyyətinin və məhsuldarlığının bir göstəricisi kimi də istifadə oluna bilər. Misal üçün, "onun həyatı bir kövşən kimi bərəkətli idi" deyərkən, insanın həyatının böhranlardan uzaq, məhsuldar və bol-bərəkətli olduğunu ifadə edə bilərik.
Verilən nümunə cümlələrdə də görüldüyü kimi, kövşən sözü həyatın sadəliyi, təbiətin qanunlarına hörmət və əməyin qiyməti ilə bağlıdır. Bu cümlələr, kövşənin sadəcə coğrafi bir konsepsiya deyil, həm də mədəni və tarixi bir konteksti daşıdığını göstərir.